Ευθύνη

Η μισή έκταση της γης πρέπει να αποδοθεί στη φύση

του Jens-André P. Herbener

Τί χρειάζεται για να γίνει η Γη μακροπρόθεσμα βιώσιμη για όλες τις μορφές ζωής; Αυτό είναι -ή μάλλον πρέπει να είναι- το πιο καίριο ζήτημα στον κόσμο σήμερα. Συγκεκριμένα, έχουμε δύο δαμόκλειους σπάθες που επικρέμονται και απειλούν την επιβίωση αμέτρητων ειδών στον γαλαζο-πράσινο πλανήτη μας: την παγκόσμια κλιματική κρίση και την κρίση της βιοποικιλότητας.

Οι αιτίες συχνά εντοπίζονται στα αέρια του θερμοκηπίου, στον βιομηχανισμό, στον καπιταλισμό, στην ιδεολογία της ανάπτυξης, στη μαζική γεωργία, στον καταναλωτισμό, στον νεοφιλελευθερισμό και στον υπερπληθυσμό. Ωστόσο, υπάρχει μια ιδεολογία που διαπερνά όλα αυτά και που είναι ίσως η αιτία των δύο μεγαλύτερων κρίσεών μας.

Το όνομά της είναι Ανθρωποκεντρισμός και σήμερα είναι τόσο διαδεδομένος, ώστε οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τον βλέπουν ως ιδεολογία, αλλά ως αυτονόητη πραγματικότητα. Δεν είναι. Αντίθετα, η ιδεολογία αυτή είναι μια έκφραση αυτο-εξύψωσης και αλαζονείας, που συνήθως χαρακτηρίζει μόνο μεγαλομανείς ψυχοπαθείς.

Ο ανθρωποκεντρισμός είναι η προφανής πεποίθηση ότι ο άνθρωπος είναι το κέντρο του κόσμου. Ότι διαφέρει και βρίσκεται πάνω από την υπόλοιπη φύση. Ότι είναι ο μόνος που έχει πολιτισμό και άρα έχει μια αυτονόητη εντολή να εξοντώσει και να εκμεταλλευτεί άλλα είδη. Αυτά τα άλλα είδη έχουν αξία μόνο στο βαθμό που εξυπηρετούν τον άνθρωπο. Ο ανθρωποκεντρισμός, ο οποίος συναντάται σε διάφορους βαθμούς, εκφράζεται και με μυριάδες τρόπους. Π.χ. από το ότι εμείς οι άνθρωποι έχουμε καταλάβει σχεδόν όλα τα 148 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια έκτασης της Γης, παρόλο που την μοιραζόμαστε με 8-10 εκατομμύρια άλλα είδη. Ότι είμαστε υπεύθυνοι για την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών, την μεγαλύτερη μέσα σε 66 εκατομμύρια χρόνια. Ότι, τις τελευταίες δεκαετίες, είμαστε η αιτία ενός βιολογικού ολοκαυτώματος, δηλαδή ότι εξαφανίστηκε το 60% ενός μεγάλου αριθμού πληθυσμών άγριων ζώων. Σύμφωνα με το WWF, είναι ισοδύναμο με το "άδειασμα από ανθρώπους της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης, της Κίνας και της Ωκεανίας".