Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2019

Μυθικός χρόνος

Οι μύθοι είναι κυκλικοί με τον τρόπο που βλέπουν το χρόνο. Ακολουθούν τον κύκλο της φύσης. Οι μύθοι είναι ιστορίες που δεν έχουν συμβεί ποτέ, αλλά συμβαίνουν συνεχώς. Σε αντίθεση με αυτό, είναι η σύγχρονη γραμμική μας κατανόηση του χρόνου. Μια διαρκής εξέλιξη προς έναν αβέβαιο στόχο.


Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2019

Η ήμερη βελανιδιά ενάντια στις πυρκαγιές στη λειψυδρία και στην ερημοποίηση

Η ήμερη βελανιδιά (Quercus ithaburensis Decaisne subsp. macrolepis syn. Quercus aegilops) είναι δέντρο φυλλοβόλο ή ημιαειθαλές, ολιγαρκές, θερμοξηρόβιο και φωτόφιλο, που ξεχωρίζει από τις άλλες βελανιδιές λόγω των τεράστιων διακοσμητικών κυπέλλων, τα οποία μπορεί να έχουν βάθος 4 εκ. με όμορφα χνουδωτά, μακριά λέπια που γυρίζουν προς τα έξω. Τα βελανίδια της είναι πολύ καλή και εύπεπτη τροφή για τα άγρια και οικόσιτα ζώα (κυρίως χοίρους, πρόβατα και κατσίκες) περιέχουν άμυλο σε ποσοστό 80 – 90 τοις εκατό, λίγες πρωτεΐνες και πολλές τανίνες, ενώ τα κύπελλα και ιδίως τα λέπια του, παραδοσιακά χρησιμοποιούνταν είτε υπό μορφή σκόνης ή υγρή μορφή για τη βυρσοδεψία.


Παρόλο που μερικοί δρυμώνες ακόμη παραμένουν στη νότια Αλβανία, Ελλάδα (ειδικά στην Αιτωλοακαρνανία και τα νησιά), Τουρκία, Λίβανο, Ιορδανία, Ισραήλ και Συρία, η έκταση της Ήμερης Βελανιδιάς έχει σημαντικά μειωθεί ανά τους αιώνες. Ο δρυμώνας της Αιτωλοακαρνανίας είναι ο μεγαλύτερος που υπάρχει στα Βαλκάνια. Οι λόγοι για την ιστορική της παρακμή είναι πολλοί: η αξία της βελανιδιάς μειώθηκε καθώς η ζήτηση για τη βυρσοδεψία έπεσε, κάνοντάς την έτσι εξαιρετικά ευάλωτη στη συστηματική υλοτόμηση για τη δημιουργία καλλιεργήσιμης γης.

Όμως, είναι ένα δέντρο μεγάλης αξίας – όπως πολλές βελανιδιές, έχει μεγαλοπρεπή εμφάνιση όταν είναι ώριμη. Τα κλαδιά της απλώνονται κατά πλάτος και τα φύλλα της είναι λαμπερά σκουροπράσινα από πάνω και βελούδινα γκριζοπράσινα από κάτω. Εδώ και χρόνια οι βελανιδιές έχουν εμπνεύσει συγγραφείς και ποιητές.

Το δέντρο είναι επίσης γνωστό ως καταφύγιο βιοποικιλότητας, παρέχοντας ανάμεσα στα κλαδιά του και γύρω από τη βάση του κατοικία σε αναρίθμητoυς οργανισμούς. Επειδή οι ρίζες της προχωρούν βαθιά στο έδαφος (μπορεί να φτάσουν τα 10 μέτρα βάθος) και δεν περιέχει εύφλεκτο ρετσίνι, η Ήμερη Βελανιδιά έχει εξαιρετική αντίσταση τόσο στους ανέμους, όσο και στη φωτιά. Το σημαντικότερο όλων, όμως, είναι ότι αντέχει την ξηρασία και απαιτεί λίγο νερό για την εγκατάστασή της. Με τόσα πολλά λοιπόν υπέρ της είναι εκπληκτικό το πώς αυτό το δέντρο δεν προτιμάται για αναδάσωση.