100 χρόνια από την πρώτη σύγχρονη κατάκτηση της κορυφής του Ολύμπου

Ελληνο-Ιταλική εκδρομή τιμής των 100 χρόνων στις 12-13-14 Ιουλίου. Λεπτομέρειες συμμετοχής θα ανακοινωθούν προσεχώς. Κανονίστε από τώρα!

Tο 2013 είναι μία πολύ σημαντική ορειβατική επέτειος, σε ελληνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Συμπληρώνονται 100 χρόνια από την πρώτη σύγχρονη κατάκτηση της κορυφής του Ολύμπου από τον εκ Λιτοχώρου  Χρήστο Κάκαλο και τους διάσημους τότε Ελβετούς Frederic Boissonnas, φωτογράφο και εκδότη και Daniel Boud-Bovy συγγραφέα και τεχνοκρίτη. Από το 1780 είχαν προηγηθεί 25 περίπου ανεπιτυχείς προσπάθειες ξένων ορειβατικών και επιστημονικών αποστολών και, το γεγονός της πρώτης ανάβασης προκάλεσε το ενδιαφέρον ξένων ορειβατών. Μετά δε την κυκλοφορία των βιβλίων των δύο εξαίρετων Ελβετών, ομάδες ορειβατών άρχισαν να επισκέπτονται κατά κύματα την Ελλάδα και τον Όλυμπο. Οι δύο Ελβετοί με τις δημοσιεύσεις τους εξύμνησαν τις ασύγκριτες ομορφιές της Ελλάδας και του Ολύμπου. Από το 1913 έχουν ανέβει στην κορυφή του Όλυμπου πάνω από 150.000 ορειβάτες από 115 χώρες από όλες τις ηπείρους. Ο Όλυμπος θεωρείται ως ένα από τα βουνά - σύμβολα του πλανήτη γιατί υπήρξε «κατοικία» των αρχαίων θεών των Ελλήνων. Υπήρξε επίσης η καρδιά της ελληνικής μυθολογίας που διαμόρφωσε σημαντικά την αρχαία ελληνική σκέψη.

Ίσως σήμερα οι προσπάθειες που έκαναν τότε οι διάφοροι ξένοι περιηγητές και επιστήμονες για να ανέβουν στον Όλυμπο να μη φαίνονται σπουδαίες (μικρό σχετικά βουνό σε σύγκριση με τις Άλπεις). Για τη σωστή αξιολόγηση των προσπαθειών αυτών και κυρίως της πρώτης ανάβασης στην κορυφή του, πρέπει να ληφθούν υπόψη, η μεγάλη περίοδος της τούρκικης κατοχής, η χάραξη τον ελληνοτουρκικών συνόρων στον Όλυμπο (1881-1912), οι σχετικές άδειες που χρειάζονταν για την επίσκεψη ξένων αποστολών, η έλλειψη κατάλληλων χαρτών και πληροφόρησης, η δυσχέρεια εξεύρεσης στρατιωτικής συνοδείας και αγωγιατών - οδηγών, τα συχνά πολεμικά επεισόδια που διαδραματίζονταν και τέλος η παρουσία πολλών ληστών μέχρι το 1926. (Λιόλιου, Γκαντάρα, Γιαγκούλα, Μπαμπάνη, Τσιαμίτα, Τζατζά κ.ά.)

Μικρό χρονικό της πρώτης ανάβασης

Τον Ιούλιο του 1913 οι Ελβετοί Frederic Boissonnas (1858-1946), φωτογράφος-εκδότης και Daniel Baud Bovy (1870-1958), συγγραφέας-τεχνοκρίτης, μετά την περιήγησή τους στην απελευθερωμένη Ήπειρο, φθάνουν στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσουν και να φωτογραφήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις, μετά από πρόσκληση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Οι δύο Ελβετοί, θέλοντας  να αξιοποιήσουν τις οκτώ ημέρες που μεσολαβούσαν μεταξύ των δύο υποχρεωτικών εμβολιασμών τους για χολέρα, αποφάσισαν να εξερευνήσουν τον Όλυμπο, εκπληρώνοντας έτσι ένα παλιό τους όνειρο.Στις 28 Ιουλίου φθάνουν στο Λιτόχωρο με καΐκι από τη Θεσσαλονίκη (όπως συνηθιζόταν τότε) και αφού παίρνουν για οδηγό τον κυνηγό αγριοκάτσικων Χρήστο Κάκαλο (1882-1976) ξεκινούν την επόμενη ημέρα για τη Μονή Αγίου Διονυσίου, όπου φθάνουν το μεσημέρι. Την ίδια μέρα ανηφορίζουν το παλιό μονοπάτι στα βόρεια του μοναστηριού και κατασκηνώνουν στην Πετρόστρουγκα.Στις 30 Ιουλίου, αφού αφήνουν την Πετρόστρουγκα και το κατεστραμμένο από μεγάλη πυρκαγιά δάσος της, ανηφορίζουν στη Σκούρτα και αφού διασχίσουν το «λαιμό» φθάνουν στην άκρη του σημερινού «Οροπεδίου των Μουσών», που αμέσως βαφτίζουν «Λιβάδι των θεών». Στη συνέχεια ανεβαίνουν στον Προφήτη Ηλία και εξερευνούν τη βάση του Στεφανιού. Βαφτίζουν το Στεφάνι «Θρόνο του Διός», ενώ στο Σκολιό δίνουν την περίεργη ονομασία «Μαύρη κορυφή» (γιατί εκείνη την ώρα ήταν σκοτεινή η πλευρά της προς τα Μεγάλα Καζάνια).

Από το οροπέδιο κατεβαίνουν  απότομες σάρες και σε δύο ώρες φθάνουν στην άκρη του δάσους, όπου υπήρχε μία καλύβα ξυλοκόπων. Στο σημείο αυτό είναι σήμερα το μικρό ξέφωτο, ΒΑ του καταφυγίου «Σπήλιος Αγαπητός», που λειτουργεί ως ελικοδρόμιο. Στην καλύβα συνειδητοποιούν ποιος είναι  ακριβώς  ο «δρόμος» για την κορυφή.

Στις 31 Ιουλίου, ενώ η ομάδα έχει αποφασίσει να επιστρέψει στο Λιτόχωρο, κοντά στο μοναστήρι αποφασίζουν να επιχειρήσουν την ανάβαση στην ψηλότερη και απάτητη κορυφή του Ολύμπου. Έτσι επιστρέφουν στα Πριόνια, όπου το βράδυ δοκιμάζονται από μία φοβερή θύελλα. Την επόμενη μέρα, αρκετά ταλαιπωρημένοι ανηφορίζουν το Μαυρόλογγο και το απόγευμα φθάνουν στην καλύβα όπου και διανυκτερεύουν. Πριν ακόμα  ξημερώσει  ξεκινούν με ομίχλη, χαλάζι και δυνατό αέρα. Μετά από μία κοπιαστική ανάβαση από μικρές χαραδρώσεις, σάρες και απότομους γλιστερούς βράχους, βρίσκονται με μία τελευταία έφοδο πάνω σε μία στενή κορυφογραμμή (από την περιγραφή φαίνεται ότι ανέβηκαν κατευθείαν από τα Ζωνάρια). Σκαρφαλώνοντας συνέχεια μέσα στην ομίχλη, ο Χρήστος Κάκαλος μπροστά ξυπόλητος και πίσω οι δύο Ελβετοί δεμένοι με σχοινί, ανεβαίνουν τελικά σε μία «καταφαγωμένη» κορυφή που βαφτίζουν «Κορυφή της Νίκης» (προς τιμήν της νίκης των ελληνικών στρατευμάτων στο Σαραντάπορο), νομίζοντας πως είναι η ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Οι Ελβετοί γράφουν λίγα λόγια για την ανάβαση σε μία κάρτα, τη βάζουν μέσα σε ένα μπουκάλι και το τοποθετούν προσεκτικά κάτω από ένα σωρό από πέτρες για να το προστατεύσουν. Σε ένα ξάνοιγμα όμως του καιρού βλέπουν μία άλλη φοβερότερη κορυφή ψηλότερα από το σημείο που βρίσκονται και καταλαβαίνουν το λάθος τους.

Απογοητευμένοι κατεβαίνουν από την απόκρημνη κορυφή που τώρα ονομάζουν «Ταρπηϊα Πέτρα». Αλλά, όπως γράφει αργότερα ο Boissonnas, στην καρδιά κάθε θνητού βρίσκεται ένα κομματάκι από τη φωτιά του Προμηθέα. Ο Χρήστος Κάκαλος με κατεβασμένο το κεφάλι, αμίλητος, κατεβαίνει την απότομη κόψη. Σταματάει. Μπροστά του ο «κατακόρυφος διάδρομος» που οδηγεί στην ψηλότερη κορυφή. «Επάνω;» ρωτάει. Οι Ελβετοί του γνέφουν καταφατικά. Είναι η μυστική απόφαση που είχαν πάρει προηγούμενα και οι τρεις τους, ο καθένας για τον εαυτό του, χωρίς να ανταλλάξουν λέξη. Όλοι τους μία σκέψη, μία καρδιά. Χωρίς άλλα λόγια ο Κάκαλος αφήνει τα φωτογραφικά του σύνεργα στη βάση του διαδρόμου και ρίχνεται μπροστά, σκαρφαλώνει με πείσμα τους λείους και επικίνδυνους βράχους ακολουθούμενος από τους δύο Ελβετούς. Σε λίγο  είναι στο τέρμα, δεν πάει παραπάνω, είναι στην κορυφή.

Έτσι στις 2 Αυγούστου 1913 (οι Ελβετοί ήδη χρησιμοποιούσαν το σημερινό ημερολόγιο), ώρα 10 και 25΄ το πρωί κατακτιέται η ψηλότερη κορυφή της Ελλάδος, η απάτητη μέχρι εκείνη τη στιγμή κορυφή του Ολύμπου. Κατακτητές της οι Χρήστος Κάκαλος, Frederic Boissonnas και Daniel Baud Bovy. Ο Χρήστος Κάκαλος έγινε αργότερα ο πρώτος επίσημος οδηγός του Ολύμπου και για τελευταία φορά ανέβηκε στην ψηλότερη κορυφή, το Μύτικα, το 1972.Η ανάβαση αυτή και η κατάκτηση της κορυφής, που βάφτισαν τότε «Κορυφή Βενιζέλος» (Μύτικας ονομάστηκε αργότερα) έγινε επίσημα γνωστή το 1919 με την έκδοση του βιβλίου «La Grèce Immortelle)».