Σάββατο 26 Δεκεμβρίου 2020

Ο λύκος ως ιερό ζώο του Απόλλωνος και η σύνδεση του με το φως.

Κανένα άλλο ζώο δεν έχει πλουτίσει τους μύθους και τις παραδόσεις των λαών όλου του κόσμου όπως ο λύκος. Σύμβολο δύναμης και ελευθερίας στοιχειώνει με την παρουσία του θρύλους και παραμύθια εδώ και χιλιάδες χρόνια. 

Ο λύκος στην αρχαία Ελλάδα θεωρείτο το ιερό ζώο του Θεού Απόλλωνα. Η μητέρα του Λητώ, είχε μεταμορφωθεί σε λύκαινα προκειμένου να σωθεί από το μένος της Ήρας και να γεννήσει με ασφάλεια τα παιδιά της. Εξ ου και καλείτο σε πολλές περιοχές Λυκαγενής, η Λύκιος/ Λύκειος.
Η Λύκη στην αρχαιότητα ήταν συνώνυμη του φωτός. Και της Γνώσης. Λυκ = φως (Lux στα λατινικά). Το Λυκ- το συναντάμε και σε ονόματα. Στην αρχαία Ελλάδα τα ονόματα προσδιόριζαν τον άνθρωπο που τα έφερε:
Λυκούργος (λύκη + έργο): αυτός που πράττει λαμπρά, φωτεινά έργα.
Λυκομήδης (λύκη + μήδος): ο φωτοδότης.
Ο λύκος, ζώο που διαθέτει άριστη όραση στο σκοτάδι, στην αρχαία Ελλάδα υπήρξε σύμβολο μιας σοβαρής μυητικής διαδικασίας, αυτής του περάσματος από το σκοτάδι στο φως. Οι λέξεις Λυκόπουλο ή Λυκιδεύς χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα για να χαρακτηρίσουν τους εφήβους που βρίσκονταν στην είσοδο της ενηλικίωσής τους. Εξάλλου η μυητική, σκληρότατη εννιάχρονη εκπαίδευσή τους, ονομαζόταν και αγέλη· κατόπιν υπολογίζονταν ως ενήλικες, άξιοι κυνηγοί, άνδρες πλέον.
Το λύκειο προέρχεται από τον Eλληνογενή όρο της Γαλλικής «lycée» που και αυτός προέρχεται (μέσω της Λατινικής) από το αρχαίο «λύκειον». Έτσι ονομαζόταν στην Αθήνα το γυμναστήριο που βρισκόταν δίπλα στο ναό του Λυκείου Απόλλωνα.
Σ’ αυτό σύχναζαν πολλοί φιλόσοφοι και πνευματικοί άνδρες των Αθηνών και εκεί δίδασκε ο Αριστοτέλης τους μαθητές του (Περιπατητική σχολή, Λύκειον).
Στους Δελφούς πιστευόταν ότι κατά την εποχή του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα, οι άνθρωποι για να σωθούν οδηγήθηκαν στις πλαγιές του Παρνασσού από τα ουρλιαχτά των λύκων. Εκεί έχτισαν την πόλη Λυκώρεια και αφιέρωσαν στον Απόλλωνα την κορυφή του Παρνασσού.
Ένας μπρούτζινος λύκος υπήρχε σε ένα από τα πιο φημισμένα ιερά του Απόλλωνα, το μαντείο των Δελφών, πιθανότατα σε ανάμνηση του λύκου που σκότωσε ένα ληστή του ναού σε μικρή απόσταση από το ιερό και ύστερα οδήγησε σε αυτόν τους προσκυνητές. Στο νότιο άκρο της Ακρόπολης υπάρχουν τα ερείπια του Λυκείου, ενός κτιρίου που χρησιμοποιούνταν ως χώρος λατρείας του θεού Απόλλωνα. Στις περιοχές της Λακωνίας δεν θηρεύτηκε ποτέ λύκος, λόγω σεβασμού προς τον αργυρότοξο θεό.
Στη Ρωμαϊκή μυθολογία, μια λύκαινα ήταν η υπεύθυνη και αφοσιωμένη τροφός των μελλοντικών ιδρυτών της Ρώμης, του Ρωμύλου και του Ρέμου Λύκαινα του Καπιτωλίου, άγαλμα της Ρωμαϊκής Ψυχής).
Γενικότερα στις περισσότερες παραδόσεις  ο λύκος συμβόλιζε την αξιοπρέπεια, την αφοσίωση, την επιμονή και την Γενναιότητα, αλλά κυρίως -λόγω του ότι βλέπει άριστα την νύκτα όπως προαναφέρθηκε  την Φώτιση.  Υπό αυτές λοιπόν τις συμβολιστικές, ο λύκος θεωρείται ιερό ζώο των Ελλήνων Θεών Ηλίου («Λυκάβας» στον Όμηρο και τον Ιουλιανό) και Απόλλωνος (υπό την επίκληση «Λύκιος») και Άρεως, αλλά και των Ρωμαίων Mars και Silvanus, καθώς και του ηλιακού Θεού Bellenus των Κελτών, του ηλιακού Θεού των Αιγυπτίων Ρα.  
Ο λύκος έχει μεγάλη σημασία επίσης στις κουλτούρες και τις θρησκείες των νομαδικών λαών, και των ευρασιατικών στεπών βορειο-αμερικανικών πεδιάδων. Σε πολλούς πολιτισμούς, η ταυτοποίηση του πολεμιστή με τον λύκο (τοτεμισμός) έδωσε την αφορμή για την ιδέα της Λυκανθρωπίας, της μυθικής ή τελετουργικής ταυτοποίησης του ανθρώπου και του λύκου.
Από την εξημέρωση του λύκου η ανθρωπότητα απέκτησε τον πιστότερο σύντροφο της, τον σκύλο. Οι λύκοι ενδεχομένως να πλησίαζαν τους ανθρώπινους οικισμούς και να παρέμεναν κοντά τους προκειμένου να συμπληρώνουν τη διατροφή τους με ό,τι απέμενε από το τραπέζι. Κάποια από αυτά τα άγρια ζώα ήταν λιγότερο φοβισμένα και μέσα από αυτή τη σχέση και αφού πέρασαν πολλές γενιές, εμφανίστηκε μια γενιά ημίαιμων ζώων που ανέπτυξε μια εξαιρετικά επωφελή σχέση με τον άνθρωπο. 

Διαβάστε σχετικά: «Η σοφία των λύκων», Έλι Ράντινγκερ, εκδόσεις Ψυχογιός.

Φωτογραφία: Γηγενής Αμερικανός (Ινδιάνος Αμερικής) μαζί με λύκο. Photo: One of the earliest photos showing a Native American with a wolf.

Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2020

 Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Η συντομότερη ημέρα του έτους στο βόρειο ημισφαίριο και πρώτη ημέρα του αστρονομικού χειμώνα. Το μυστήριο του θανάτου και της αναγέννησης του Ηλίου, η στιγμή των ανοικτών πυλών μεταξύ των διαστάσεων. Οι άνθρωποι αναπαριστούν τον κύκλο του χρόνου γύρω από την φωτιά, τραγουδώντας την πίστη ότι ο Ήλιος θα ξανάρθει και θα νικήσει την σκοτεινή εποχή. Την πίστη ότι η Ζωή θα ξανάρθει σ' αυτόν τον κόσμο. Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο είναι μια από τις αρχαιότερες παραδόσεις μας, που χρονολογείται πάνω από 10.000 χρόνια πριν. Γιορτάζουμε αυτή την ημέρα έξω στην φύση.


 

Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2020

Η Νιότη


«Τα νιάτα δεν είναι περίοδος ζωής, είναι η κατάσταση του νου. Δεν είναι κόκκινα μάγουλα, κόκκινα χείλη και ευλύγιστα γόνατα. Είναι η διάθεση της θέλησης, ιδιότητα της φαντασίας, η δύναμη των αισθημάτων. Είναι η φρεσκάδα της βαθιάς πηγής της ζωής. Είναι η νίκη ενάντια στην ατολμία, είναι και της επιθυμίας για περιπέτεια ενάντια στο πόθο για μια ήσυχη ζωή. Αυτός ο πόθος υπάρχει συχνά σε έναν σαραντάρη. Κανένας δεν γερνάει μόνο και μόνο επειδή ζει μερικά χρόνια. Οι άνθρωποι γερνούν όταν λιποτακτούν από τα ιδανικά τους. Και τα ωραία ακόμη πρόσωπα, όταν δεν προσέξουν να μείνουν όσο γίνεται ηθικά αμόλυντα, στιγματίζονται συχνά από την αυθάδεια ή την αηδία.

Τα χρόνια μπορεί να ρυτιδώνουν το δέρμα, αλλά όταν εγκαταλείψεις τον ενθουσιασμό, τότε ρυτιδώνεται το πνεύμα. Η ανησυχία, η αμφιβολία, η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό σου, ο φόβος και η απελπισία, αυτά τα μυσαρά μακρά χρόνια που γέρνουν το κεφάλι και κάνουν σκόνη το πνεύμα που γέρασε.
Και αν είναι κανείς εβδομήντα ή δεκάξι χρόνων, πάντα στην καρδιά του μπορεί να υπάρχει η αγάπη για το θαύμα, ο θαυμασμός για τα άστρα και τα πράγματα και για τις σκέψεις. Η θέληση να αντιμετωπίσει κανείς τα γεγονότα, η αδιάκοπη παιδιάστικη όρεξη για κείνο που πρόκειται νά ‘ρθει. Έπειτα, και η μεγάλη χαρά για το παιχνίδι ζωής.
Είστε τόσο νέοι, όση είναι η πίστη σας στη ζωή. Τόσο γέροι, όση είναι η αμφιβολία σας. Τόσο νέοι, όση είναι εμπιστοσύνη στον εαυτό σας. Τόσο γέροι, όση είναι η απελπισία σας.

Μέσα στο κέντρο της καρδιάς σας βρίσκεται ένας σταθμός ασυρμάτου. Όσα χρόνια αυτός παίρνει μηνύματα ομορφιάς, ελπίδας, χαράς, μεγαλείου, θάρρους και δύναμης από τη γη, από τους ανθρώπους και από το θεό, τότε είστε πάντα νέος. Όταν τα μηνύματα αυτά πάψουν να έρχονται, και το κέντρο της καρδιά σας έχει σκεπαστεί με τα χρόνια της απαισιοδοξίας και τον πάγο της αδιαφορίας και του κυνισμού, τότε πραγματικά μεγαλώσατε και γεράσατε.»

Σάμιουελ Ούλμαν - «Η Νιότη»

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2020