Οικονομική παγκοσμιοποίηση σημαίνει ελευθερία μετακίνησης επιχειρήσεων,
κεφαλαίων και ανθρώπων, χωρίς σύνορα. Αυτή την πολιτική σήμερα προωθούν
οι εξουσίες των κρατών (ιδεολογικές, πολιτικές, οικονομικές) και το παγκόσμιο σύστημα προς
αποκλειστικό όφελος του μεγάλου κεφαλαίου, με μόνο κριτήριο το κέρδος του, εις
βάρος των ισχυρών οικονομικά κοινωνιών. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε σε όλο τον πλανήτη πλούσιες χώρες με φτωχούς λαούς, μετανάστευση, πολέμους... Τα ίδια τα κράτη υπηρετούν σήμερα
τις αγορές και όχι την κοινωνία, γιατί έχουν πέσει στον έλεγχο του
υπερεθνικού κεφαλαίου των τραπεζών και των χρηματιστηριακών ομίλων. Η
τηλεόραση έχει μετατραπεί σε όπλο ψυχολογικού πολέμου και μαζικού
ελέγχου, οι κατά τόπους αστυνομίες σε στρατούς κατοχής, οι κυβερνήσεις σε δικτατορίες διεφθαρμένων. Οι εθνικοί στρατοί με την
σειρά τους, χρησιμοποιούνται για την κατάλυση καθεστώτων που αποτελούν
εμπόδια.
Ειδικά λοιπόν τις συνέπειες της ιδεολογίας των "ανοικτών αγορών" και της
παγκοσμιοποίησης, τις βιώνουμε με οδυνηρό τρόπο, στην εποχή μας: Μαζική
ανεργία, μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε χώρες φθηνού εργατικού
δυναμικού, "ντόμινο" στον ανταγωνισμό και στην ποιότητα, πόλεμος για
εκμετάλλευση νέων πόρων, μετανάστευση ανθρώπων και δημιουργία φθηνού και
εκμεταλλεύσιμου εργατικού δυναμικού, επιστροφή στην "Φεουδαρχία" και
σε ανεξέλεγκτες συνθήκες εργασίας, περιβαλλοντική καταστροφή, απώλεια
των δεσμών και της κοινωνικής αλληλεγγύης, ανασφάλεια και κοινωνικός
αποκλεισμός.
Το Offshoring
Το λεγόμενο Offshoring είναι το παιδί της παγκοσμιοποίησης. Βασικά
σημαίνει την ελεύθερη μετακίνηση του συνόλου της παραγωγής μιας
επιχείρησης ή μέρος αυτού σε άλλη χώρα. Ο σκοπός είναι σαφής: μείωση του
κόστους και αύξηση της κερδοφορίας. Το κεφάλαιο δεν θέλει σύνορα και
περιορισμούς από εθνικές πολιτικές. Σε έναν κόσμο που οι αποστάσεις
έχουν μειωθεί και οι επικοινωνίες είναι εύκολες, η απελευθέρωση των
αγορών και των κεφαλαίων γίνεται πραγματικότητα, τα σύνορα εξαφανίζονται
και οι επιχειρήσεις (κυρίως οι πολυεθνικές), δεν θέλουν κρατικούς
περιορισμούς. Αν μπορούν να παράγουν πιο φθηνά και αλλού, θα το κάνουν. Η
μετεγκατάσταση της παραγωγής από την Ευρώπη προς την Ασία, έχει αυξηθεί
τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας εδώ οικονομική κρίση, σημαντική
αύξηση της ανεργίας και κοινωνική διάλυση.
Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα αυτή την παγκόσμια κατάσταση;
Εάν κάποια κράτη αποφασίσουν να αλλάξουν ιδεολογικό
προσανατολισμό και στρατηγική, κατά της παγκοσμιοποίησης, είναι
αποδεδειγμένο ότι θα έχουν πολιτική αποκλεισμών, ακόμη και πόλεμο. Εμείς παρ' όλ' αυτά, οι
κοινωνίες, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα νέα δεδομένα της
παγκοσμιοποίησης και να αυτο-οργανωθούμε για να ανταπεξέλθουμε στον
μεσαίωνα που έρχεται. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι
είναι ανάγκη να υπερβούμε τις απαιτήσεις προς τα κράτη μας και να
δουλέψουμε κατευθείαν σε κοινωνικό επίπεδο. Πρόσφατο άρθρο των Financial Times
αναφέρει χαρακτηριστικά ότι δεν αναμένεται να υπάρξει έξοδος από την
παγκόσμια κρίση κατά τη διάρκεια αυτής της γενιάς. Εμείς γνωρίζουμε ότι
ούτε και στην επόμενη πρόκειται. Ο κόσμος μπαίνει σε μία νέα μακρά
σκοτεινή εποχή και τα κόμματα και οι διάφορες οργανώσεις φαίνεται να μην
το έχουν αντιληφθεί.
Ο Κοινοτισμός ενάντια στην κοινωνία της ελεημοσύνης
Μέσα στην μακρά περίοδο καπιταλιστικής κρίσης που πρόκειται να
ακολουθήσει, είναι επιτακτική ανάγκη να εφαρμόσουμε στην πράξη τις
κοινοτιστικές μας ιδέες σε ένα βιώσιμο οικονομικο-κοινωνικό σύστημα.
Είναι δεδομένο ότι οι διάφορες ελεημοσύνες ή τα ανταλλακτικά παζάρια
κλπ, είναι καλές πράξεις μεν, αλλά δεν αποτελούν ένα εναλλακτικό
οικονομικό σύστημα. Είναι απλά το "όποιος έχει δύο χιτώνες να δίνει τον
ένα". Τελευταία έγιναν της μόδας τα "κοινωνικά παντοπωλεία". Αρχικά ήταν
μια καλή ιδέα αλλά εκφυλίστηκε. Έτρεξαν πολλοί να πάρουν "τσάμπα" αγαθά.
Όλοι θέλουμε "τσάμπα" πράγματα. Αυτό όμως δεν είναι μία λύση. Δεν
δημιουργεί μία διαφορετική νοοτροπία στον κόσμο. Δεν θέλουμε τους
ανθρώπους ζητιάνους, χωρίς συνείδηση, να αγανακτούν και να τρέχουν πίσω
από όποιον φαντάζει "σωτήρας" και φιλάνθρωπος. Η ελεημοσύνη δεν είναι η
εφαρμογή στην πράξη μιας ιδεολογίας, αλλά σε πολλές περιπτώσεις ανυπαρξία εναλλακτικών ιδεών ή και απλός
πολιτικαντισμός. Ναι λοιπόν στην κοινωνία της Αλληλεγγύης. Όχι στην κοινωνία της Ελεημοσύνης.
Η αλληλεγγύη χρειάζεται σύστημα και δομές. Εμείς θέλουμε να κινητοποιήσουμε ανθρώπους σε έναν ζωντανό οργανισμό.
Θέλουμε να δημιουργήσουμε ανθρώπους ενεργούς που να συμμετέχουν
παραγωγικά σε ένα εναλλακτικό σύστημά που θα δουλεύει και όχι απλούς
καταναλωτές φθηνών αγαθών. Οι άνθρωποι πρέπει να βιώσουν ξανά την
κοινότητα και τους δεσμούς αλληλεγγύης. Να αποκτήσουν μια εντελώς νέα
συνείδηση. Για εμάς φτωχός δεν είναι αυτός που δεν έχει χρήματα, αλλά
αυτός που δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα στην κοινωνία μέσα στην οποία
ζει. Θα επιθυμουσαμε να ενισχύσουμε με κίνητρα την τοπικότητα και την
κοινοτιστική αλληλεγγύη. Τοπική ανάπτυξη σημαίνει ενίσχυση των
κοινωνικών δεσμών σε τοπικό επίπεδο. Τα ευχολόγια και οι καμπάνιες που
στοχεύουν στην καλή πίστη του καταναλωτή να προτιμά τα εθνικά και τοπικά
προϊόντα, στην πράξη είναι καταδικασμένα να συνθλίβονται από την
εισβολή των πάμφθηνων κινέζικων στα πολυκαταστήματα και από την
δυνατότητα των σουπερ μάρκετ να προσφέρουν πολύ πιο φθηνά ξένα. Όσες
εκστρατείες και αν γίνουν, όταν βασίζονται απλά στον πατριωτισμό και
στην ευσυνειδησία και όχι στην ανταποδοτικότητα, είναι καταδικασμένες.
Ας φέρουμε ένα παράδειγμα: Αρκετοί ανακυκλώνουν σήμερα τα απορρίμματα
τους, επειδή απλά έχουν συνείδηση. Η ανακύκλωση σήμερα απλά καλυτερεύει
λίγο τα πράγματα γιατί βασίζεται στην συνείδηση μερικών. Οι περισσότεροι
όμως δεν θα την αποκτήσουν για διάφορους λόγους. Εάν όμως είχε
δημιουργηθεί ένα σύστημα που έδινε στον πολίτη κίνητρο με άμεση
ανταπόδοση από την ανακύκλωση, τότε όλοι θα ανακύκλωναν τα πάντα. Δεν
μπορούμε λοιπόν να βασιζόμαστε απλά στον "πατριωτισμό", αλλά πρέπει να
αντιτάξουμε ένα λειτουργικό κοινωνικό σύστημα.
Αντίσταση σημαίνει Δράση (όχι αντίδραση).
Σε αυτή την κοινωνία που σίγουρα δεν ταιριάζει με εμάς (αν δεν είναι
εντελώς αντίθετη) πρέπει να μπορέσουμε να κάνουμε τις ιδέες μας πράξη
και όχι να κάνουμε υποχωρήσεις σε επίπεδο "ψηφοθηρίας" ανθρώπων που
παραμένουν απαράλλακτοι "νεοέλληνες". Πρέπει να διαπλάσουμε νέα νοοτροπία. Αυτή είναι μία μεγάλη πρόκληση των
καιρών για εμάς. Αν δεν κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα, η
πραγματικότητα θα μας πάρει τα όνειρα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα
μπορέσουμε τουλάχιστον να επηρεάσουμε ένα τμήμα της της κοινωνίας, ώστε
να νοιώσει το ιδεώδες μας. Να το βιώσει. Εάν δεν μπορούμε να βάλουμε σε
εφαρμογή της ιδέες μας σε ρεαλιστικό επίπεδο και σε οποιαδήποτε αρνητική
ή θετική πραγματικότητα, τότε ή οι ιδέες μας είναι εντελώς θεωρητικές
και αρτηριοσκληρωτικές ή εμείς δεν είμαστε ικανοί και αρκετά έξυπνοι.
Μπορεί να ισχύουν και τα δύο. Η θεωρία όμως πρέπει να γίνεται πράξη και
δράση και να μην μένει αποστειρωμένη από την κοινωνία. Τις κατάλληλες
για εμάς συνθήκες και συνειδήσεις δεν θα τις βρούμε ποτέ, αν δεν
αρχίσουμε να διαμορφώνουμε συνειδήσεις από σήμερα. Η φιλοσοφία πρέπει να
έχει και το πολιτικό της ιδεώδες, το οποίο να εκφράζεται όπου υπάρχει
πεδίο δράσης. Ένα πεδίο δράσης είναι η φυσιολατρία και η ορειβασία. Ένα
άλλο μπορεί να είναι ο αθλητισμός. Ένα άλλο οι τέχνες και ο πολιτισμός.
Η αγροτική ζωή. Παντού πρέπει να μπαίνουμε σε δημιουργική δουλειά και γενικότερα πρέπει
να δημιουργήσουμε θεσμούς. Τους δικούς μας νέους θεσμούς που θα είναι
και τα κύτταρα - το πρότυπο της νέας κοινωνίας του αύριο. Τόσο στην
οικονομία, όσο και στην παιδεία, στην εργασία, στην άμυνα, στην
τεχνολογία κλπ. Αν το υπάρχων σύστημα παιδείας είναι προβληματικό, θα κάνουμε
τις δικές μας σχολές. Αν το σύστημα ασφάλειας είναι ανεπαρκές, θα
κάνουμε τις δικές μας πολιτοφυλακές. Αν το οικονομικό σύστημα είναι
προβληματικό, θα δημιουργήσουμε το δικό μας παράλληλο. Στηρίζοντας έτσι την υγιή κοινωνία στην επιβίωση και ανάπτυξη.
Προσεχώς θα ασχοληθούμε λοιπόν με το πεδίο της οικονομίας.
Πρέπει να στήσουμε ένα ημιαυτόνομο σύστημα που θα προσφέρει εσωτερική
σταθερότητα στις οποιεσδήποτε αναταράξεις του εξωτερικού οικονομικού
συστήματος και να έχει ανταποδοτικότητα σε επίπεδο τοπικής ανάπτυξης και
πολιτισμού. Σκοπός είναι η μερική υποκατάσταση του κράτους που δεν
βοηθά την κοινωνικά ωφέλιμη οικονομία, αλλά ταυτόχρονα και η ενίσχυση
της τοπικής ανάπτυξης και των μικρών και μεσαίων παραγωγών. Η δική μας
ιδέα για το κράτος εφαρμοσμένη όμως σε μικρή κλίμακα. Kαμία σχέση με τις
ελεημοσύνες διαφόρων κομμάτων και οργανώσεων. Σκοπός μας είναι η
οικοδόμηση δομών μιας ημιαυτόνομης κοινωνίας βασισμένης στην
αλληλοϋποστήριξη και αυτοοργάνωση. Θεαματική ενίσχυση της
τοπικής οικονομίας. Αξιοποίηση παραγωγικών ατόμων. Για να δουλέψει ένα τέτοιο εναλλακτικό σύστημα πρέπει πρωταρχικά να εξασφαλίζει την παροχή φθηνών προϊόντων βασικής ανάγκης. Πρέπει δηλαδή σε πρώτη φάση να καταφέρουμε να απεξαρτηθεί ο καταναλωτής από τα σούπερ μάρκετ που έχουν την μεγάλη δύναμη να διαλύουν την τοπική αγορά. Και
βέβαια πρέπει να επισημανθεί ότι για εμάς η αντίσταση στην κρίση δεν
μπορεί να έχει μόνο οικονομική υφή. Εκ των πραγμάτων ένα τέτοιο εγχείρημ
απαιτεί συνειδητοποιημένα μέλη που θα είναι αρχικά λίγα. Αν δουλέψει
καλά, μπορούν να βελτιθούν διάφορα προβληματικά σημεία και να ανοιχτεί ακόμη περισσότερο.
Θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε λοιπόν ένα
τοπικό οικονομικό σύστημα, με δικά του ανταποδοτικά οφέλη, για να έχει
κίνητρο κανείς να ενταχθεί και με δικό του αναπτυξιακό φορολογικό
σύστημα. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλά και θαυμάσια ανάλογα παραδείγματα.
Τα σουπερ μάρκετ έχουν την δυνατότητα σε συνεργασία με 10 πολυεθνικές,
να ρίχνουν τις τιμές στα βασικά προϊόντα. Εάν δεν εξασφαλιστεί μία
ισχυρή συνεργασία μεταξύ τοπικών παραγωγών και τοπικών καταναλωτών -
μελών ενός δικτύου, δεν μπορεί αυτό το σύστημα να ανταγωνιστεί τα σουπερ μάρκετ. Άρα
πρέπει να δουλέψει σαν ένας συνεταιρισμός. Πρέπει χίλια ας πούμε μέλη
ενός τέτοιου δικτύου να δεσμευτούν με την εγγραφή τους ότι για έναν
χρόνο π.χ. θα παίρνουν το λάδι τους από το δίκτυο. Ο συμβεβλημένος
παραγωγός θα μπορεί έτσι με μία εξασφαλισμένη παραγωγή να ρίξει την τιμή
πολύ για τα μέλη. Έτσι λοιπόν και ένας υπάλληλος που δεν είναι
παραγωγός και παίρνει μισθό σε ευρώ, θα έχει συμφέρον να μετατρέψει ένα
μεγάλο μέρος του μισθού του σε τοπικό νόμισμα ώστε να παίρνει προϊόντα
πολύ χαμηλότερα και ποιοτικότερα, απ' ότι θα τα έπαιρνε με ευρώ από το
σουπερ μάρκετ. Και μην ξεχνάμε ότι μέσα σε ένα τέτοιο δίκτυο μπορούν να
εξαφανιστούν τους μεσάζοντες, που σημαίνει ακόμη πιο χαμηλές τιμές.
Είναι βασική λοιπόν προϋπόθεση να συμβληθούν παραγωγοί και καταναλωτές
ειδικά για τα βασικά προϊόντα ανάγκης. Η υπόλοιπη οικονομική κίνηση θα
έρθει κατόπιν αβίαστα. Αυτό το σύστημα εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία
στο εξωτερικό και σώζει και τον παραγωγό αλλά και την
τσέπη του καταναλωτή. Είναι η οικοδόμηση κοινωνικού συνεργατισμού.
Τρεις είναι οι βασικοί άξονες για την ενίσχυση της τοπικοποίησης:
- Στροφή στην παραγωγή και κατανάλωση προϊόντων της περιοχής μας.
- Απεξάρτηση από την εξάρτηση των σούπερ μάρκετ και τις πολυεθνικές - καρτέλ που ελέγχουν τα βασικά προϊόντα.
- Φορολογικό σύστημα με στόχο την ενίσχυση νέων επιχειρήσεων.
Παραδείγματα από την Ευρώπη:
Η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και οι τοπικά αυτόνομες δομές μπορούν
πράγματι να θωρακίσουν τις άμυνες των κοινωνιών απέναντι στις επιπτώσεις
του φιλελεύθερου συστήματος, όταν δεν υπάρχει κρατικός προστατευτισμός.
Είναι βέβαια κάτι που πολύ συζητείται τελευταία, αλλά δύσκολα γίνεται
πράξη. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που μας λένε ότι γίνεται και μάλιστα
πετυχαίνει. Το παράδειγμα του Δήμου Chiemgau στις Βαυαρικές Άλπεις είναι
μία τέτοια περίπτωση όπου οι κάτοικοι μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση
αποφάσισαν να δημιουργήσουν το δικό τους τοπικό νόμισμα, το "Chiemgauer"
για να ενισχύσουν την τοπική τους οικονομία και να αντισταθούν στην
κρίση.
Το τοπικό νόμισμα Chiemgauer, ξεκίνησε την κυκλοφορία του, το 2002 στην
περιοχή του Χιμγκάου της Βαυαρίας και θεωρείται το μεγαλύτερο σε
κυκλοφορία τοπικό νόμισμα.
Στο Χίμγκαου κατοικούν περισσότεροι από 500.000 κάτοικοι και η κυκλοφορία του τοπικού Chiemgauer (CH) ανέρχεται σε πάνω από 550.000 CH, με ποσοστό επί των συναλλαγών της τάξεως του 8%. Το τοπικό νόμισμα Chiemgauer, συνδυάζει το κουπόνι (δηλαδή το τοπικό χρήμα, πλαστικό χρήμα (συναλλαγές CASH CARD) και σύστημα λογαριασμών σε τοπικό χρήμα. Το ηλεκτρονικό Chiemgauer, τις πρώτες 30 μέρες δεν υφίσταται καμία υποτίμηση. Μετά, η υποτίμησή του ανέρχεται στο 0,022% την ημέρα. Για την ανταλλαγή του Chiemgauer σε Ευρώ παρακρατείται ένα 5%+(Φόρος Συναλλαγών) και το ποσό αυτό δίδεται: 3% για κοινωφελείς δράσεις και τοπικά προγράμματα, ενώ το υπόλοιπο 2% καλύπτει τα έξοδα της πρωτοβουλίας του Ομίλου έκδοσης. Σήμερα, 689 σημεία αποδέχονται και συναλλάσσονται με το Chiemgauer. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο τζίρος των επιχειρήσεων το 2011 ανήλθε περίπου στα 6,2 εκατ. έναντι 5 εκατ. το 2010 και 4 εκατ. το 2009. (Πηγή: εφημερίδα Α1)
Στο Χίμγκαου κατοικούν περισσότεροι από 500.000 κάτοικοι και η κυκλοφορία του τοπικού Chiemgauer (CH) ανέρχεται σε πάνω από 550.000 CH, με ποσοστό επί των συναλλαγών της τάξεως του 8%. Το τοπικό νόμισμα Chiemgauer, συνδυάζει το κουπόνι (δηλαδή το τοπικό χρήμα, πλαστικό χρήμα (συναλλαγές CASH CARD) και σύστημα λογαριασμών σε τοπικό χρήμα. Το ηλεκτρονικό Chiemgauer, τις πρώτες 30 μέρες δεν υφίσταται καμία υποτίμηση. Μετά, η υποτίμησή του ανέρχεται στο 0,022% την ημέρα. Για την ανταλλαγή του Chiemgauer σε Ευρώ παρακρατείται ένα 5%+(Φόρος Συναλλαγών) και το ποσό αυτό δίδεται: 3% για κοινωφελείς δράσεις και τοπικά προγράμματα, ενώ το υπόλοιπο 2% καλύπτει τα έξοδα της πρωτοβουλίας του Ομίλου έκδοσης. Σήμερα, 689 σημεία αποδέχονται και συναλλάσσονται με το Chiemgauer. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο τζίρος των επιχειρήσεων το 2011 ανήλθε περίπου στα 6,2 εκατ. έναντι 5 εκατ. το 2010 και 4 εκατ. το 2009. (Πηγή: εφημερίδα Α1)
Γιατί χρειάζεται ένα πρόσθετο τοπικό νόμισμα;
Τα χρήματα είναι ένα μέσο ανταλλαγής. Η φύση ενός νομίσματος επομένως καθορίζει τη φύση του εμπορίου. Ένα τοπικό νόμισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει τις τοπικές επιχειρήσεις και τοπικούς συνεταιρισμούς, να τοπικοποιήσει την οικονομία κρατώντας το χρήμα στον τόπο της παραγωγής, ενισχύοντας το περιβάλλον, την ενέργεια, τον πολιτισμό και κυρίως την δημιουργία ισχυρών κοινωνικών δεσμών, όπως δείχνουν δεκάδες παραδείγματα από την Ιαπωνία ως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κυρίως στην Γερμανία, την Ελβετία και τη Γαλλία με την πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση στην Τουλούζη του "SOL Violette". Στη Χώρα των Βάσκων, ενθαρρύνει μάλιστα και την δημόσια χρήση της βασκικής γλώσσας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας (στοιχεία του 2010) κυκλοφορούν περίπου 67 τοπικά νομίσματα (Regionalgelder) στη Γερμανία, τα οποία ισχύουν και κυκλοφορούν μόνον τοπικά παράλληλα και συμπληρωματικά με το ευρώ, τα οποία έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως την Ισοτιμία τους με το ευρώ (1:1) και το ότι αυτά που κυκλοφορούν είναι καλυμμένα ως προς την αξία διαπραγμάτευσης. Επίσης, η χρήση τους δεν είναι υποχρεωτική.
Το τοπικό νόμισμα Berliner Regional, εκδόθηκε στο Βερολίνο το 2005 με ισοτιμία 1:1 απέναντι στο Ευρώ. Για την αλλαγή από Berliner Regional σε ευρώ παρακρατείται ένα 5% εκ των οποίων το 3% πάει σε τοπικά και κοινωφελή προγράμματα και το υπόλοιπο 2% καλύπτει τα έξοδα της πρωτοβουλίας του Ομίλου έκδοσης.
Το τοπικό νόμισμα Berliner Regional, κατά την έναρξη της έκδοσής του είχε ισχύ 6 μήνες. Με τη λήξη του 6μήνου το γινόταν ανταλλαγή του «ληγμένου» κουπονιού με καινούριο, με την καταβολή ποσοστού 2% της ονομαστικής του αξίας ως τέλη ασφάλισης της νομισματικής κυκλοφορίας, δηλαδή κάτι σαν τα γνωστά μας CDS.
Τον Μάρτιο του 2007 κυκλοφορούσαν περίπου 11.000 Berliner Regional, ενώ 189 εταιρείες και ιδιώτες είχαν αποδεχθεί το τοπικό νόμισμα. Τον Απρίλιο του 2009 ανακοινώθηκε ότι διακόπτεται η κυκλοφορία του.
Τα χρήματα είναι ένα μέσο ανταλλαγής. Η φύση ενός νομίσματος επομένως καθορίζει τη φύση του εμπορίου. Ένα τοπικό νόμισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει τις τοπικές επιχειρήσεις και τοπικούς συνεταιρισμούς, να τοπικοποιήσει την οικονομία κρατώντας το χρήμα στον τόπο της παραγωγής, ενισχύοντας το περιβάλλον, την ενέργεια, τον πολιτισμό και κυρίως την δημιουργία ισχυρών κοινωνικών δεσμών, όπως δείχνουν δεκάδες παραδείγματα από την Ιαπωνία ως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Κυρίως στην Γερμανία, την Ελβετία και τη Γαλλία με την πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση στην Τουλούζη του "SOL Violette". Στη Χώρα των Βάσκων, ενθαρρύνει μάλιστα και την δημόσια χρήση της βασκικής γλώσσας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας (στοιχεία του 2010) κυκλοφορούν περίπου 67 τοπικά νομίσματα (Regionalgelder) στη Γερμανία, τα οποία ισχύουν και κυκλοφορούν μόνον τοπικά παράλληλα και συμπληρωματικά με το ευρώ, τα οποία έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως την Ισοτιμία τους με το ευρώ (1:1) και το ότι αυτά που κυκλοφορούν είναι καλυμμένα ως προς την αξία διαπραγμάτευσης. Επίσης, η χρήση τους δεν είναι υποχρεωτική.
Το τοπικό νόμισμα Berliner Regional, εκδόθηκε στο Βερολίνο το 2005 με ισοτιμία 1:1 απέναντι στο Ευρώ. Για την αλλαγή από Berliner Regional σε ευρώ παρακρατείται ένα 5% εκ των οποίων το 3% πάει σε τοπικά και κοινωφελή προγράμματα και το υπόλοιπο 2% καλύπτει τα έξοδα της πρωτοβουλίας του Ομίλου έκδοσης.
Το τοπικό νόμισμα Berliner Regional, κατά την έναρξη της έκδοσής του είχε ισχύ 6 μήνες. Με τη λήξη του 6μήνου το γινόταν ανταλλαγή του «ληγμένου» κουπονιού με καινούριο, με την καταβολή ποσοστού 2% της ονομαστικής του αξίας ως τέλη ασφάλισης της νομισματικής κυκλοφορίας, δηλαδή κάτι σαν τα γνωστά μας CDS.
Τον Μάρτιο του 2007 κυκλοφορούσαν περίπου 11.000 Berliner Regional, ενώ 189 εταιρείες και ιδιώτες είχαν αποδεχθεί το τοπικό νόμισμα. Τον Απρίλιο του 2009 ανακοινώθηκε ότι διακόπτεται η κυκλοφορία του.
 |
| Φωτογραφίες του τοπικού νομίσματος VolmeTALER, ονομαστικής αξίας 1, 5, 10 και 20, που κυκλοφορεί στην πόλη Χάγκεν της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας. |
Με τα τοπικά νομίσματα, μπορεί κάποιος να πληρώσει, πέραν του ευρώ, για
εμπορεύματα και υπηρεσίες που προσφέρονται από επιχειρήσεις που έχουν
ενταχθεί στο δίκτυο και έχουν αποδεχτεί τους σκοπούς του. Είναι προφανές
ότι όσο περισσότεροι καταναλωτές και επιχειρήσεις είναι στο δίκτυο,
τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η κυκλοφορία και συνεπώς η επιτυχία κάποιου
τοπικού νομίσματος.
Και στην Ελβετία.
Το μεγαλύτερο συμπληρωματικό νόμισμα στον κόσμο, είναι το λεγόμενο WIR (Wirtschaftsring) που κυκλοφορεί στην Ελβετία και πρωτοεμφανίσθηκε το 1934. Από το 1936 υπόκειται στον νόμο περί τραπεζών και λειτουργεί από το 1992 ως WIR Bank, το οποίο έχει εν τω μεταξύ περισσότερα από 60.000 μέλη (20% όλων το μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων). Οι συναλλαγές γίνονται εκεί χωρίς μετρητό χρήμα, με επιταγές.
Και στην Ελβετία.
Το μεγαλύτερο συμπληρωματικό νόμισμα στον κόσμο, είναι το λεγόμενο WIR (Wirtschaftsring) που κυκλοφορεί στην Ελβετία και πρωτοεμφανίσθηκε το 1934. Από το 1936 υπόκειται στον νόμο περί τραπεζών και λειτουργεί από το 1992 ως WIR Bank, το οποίο έχει εν τω μεταξύ περισσότερα από 60.000 μέλη (20% όλων το μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων). Οι συναλλαγές γίνονται εκεί χωρίς μετρητό χρήμα, με επιταγές.
 |
| Σχέδιο του τοπικού νομίσματος Havelblute ονομαστικής αξίας 5 και 20, που κυκλοφορεί στο Πότσνταμ, την πρωτεύουσα του κρατιδίου του Βραδεμβούργου. |
Τα τοπικά νομίσματα, δεν σκοπεύουν να αντικαταστήσουν το ευρώ ως επίσημο
νόμισμα, αλλά προσπαθούν να στηρίξουν τις τοπικές οικονομίες απέναντι
στον σκληρό ανταγωνισμό που επιβάλλει η «παγκοσμιοποίηση». Τα τοπικά
νομίσματα λειτουργούν ως εναλλακτικά νομίσματα συμπληρωματικά του ευρώ.
Με την κυκλοφορία αυτών των εναλλακτικών νομισμάτων, στηρίζονται οι
τοπικές οικονομικές δομές, γιατί η αγοραστική δύναμη δεν μετακινείται,
διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας με την ενίσχυση των τοπικών
οικονομικών κύκλων.
Το σίγουρο είναι πάντως ότι η όλη προσπάθεια δεν αποσκοπεί στην συσσώρευση κέρδους καθώς ένα ποσοστό της τάξης του 3% από τα πλεονάσματα που δημιουργούνται, διατίθενται για κοινωφελείς δαπάνες στην τοπική κοινωνία, όπως π.χ. για την ενίσχυση μιας παιδικής χαράς, ενός αθλητικού συλλόγου, την χρηματοδότηση ενός προγράμματος απεξάρτησης αλκοολικών κ.ά., ενώ το άλλο μέρος της τάξης του 2% λειτουργεί ως κίνητρο και καταβάλλεται σε κάποιον με την αλλαγή των ευρώ σε τοπικά νομίσματα.
Και στη Βρετανία και στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Να σημειωθεί πάντως ότι παλαιότερο από τα “regio” είναι τα βρετανικά LETS (“Local Exchange Trading System”: Τοπικό Σύστημα Συναλλαγών-Εμπορίου). Τα LETS είναι οικονομικές μονάδες που λειτουργούν με αμοιβαίες πιστώσεις των μελών, βάσει συμψηφισμών αγαθών-υπηρεσιών.
Η αξία του «χρήματος» μετράται σε μία άυλη μονάδα, το “acorn”, και αποκτά υλική μορφή σε επιταγές. Λειτουργούν στις Αγγλοσαξωνικές χώρες αλλά και ευρύτερα.
Στις ΗΠΑ, δημιουργήθηκαν και διαδόθηκαν με απίστευτη ταχύτητα τα χρονομεριστικά δολάρια (time-dollars). Είναι τοπικά νομίσματα, που επινοήθηκαν στη πόλη «Ιθάκη» της πολιτείας της Νέας Υόρκης, με την υποστήριξη του τοπικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και εκατοντάδων τοπικών επιχειρήσεων.
Ανάλογα εγχειρήματα τέλος, εδραιώνονται και πέραν του Ειρηνικού, στην Ιαπωνία. (Πηγή: εφημερίδα Α1)
Ποια είναι τα αποτελέσματα;
Η δημιουργία ενός δικτύου γύρω από ένα τοπικό νόμισμα μπορεί:
Το σίγουρο είναι πάντως ότι η όλη προσπάθεια δεν αποσκοπεί στην συσσώρευση κέρδους καθώς ένα ποσοστό της τάξης του 3% από τα πλεονάσματα που δημιουργούνται, διατίθενται για κοινωφελείς δαπάνες στην τοπική κοινωνία, όπως π.χ. για την ενίσχυση μιας παιδικής χαράς, ενός αθλητικού συλλόγου, την χρηματοδότηση ενός προγράμματος απεξάρτησης αλκοολικών κ.ά., ενώ το άλλο μέρος της τάξης του 2% λειτουργεί ως κίνητρο και καταβάλλεται σε κάποιον με την αλλαγή των ευρώ σε τοπικά νομίσματα.
Και στη Βρετανία και στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Να σημειωθεί πάντως ότι παλαιότερο από τα “regio” είναι τα βρετανικά LETS (“Local Exchange Trading System”: Τοπικό Σύστημα Συναλλαγών-Εμπορίου). Τα LETS είναι οικονομικές μονάδες που λειτουργούν με αμοιβαίες πιστώσεις των μελών, βάσει συμψηφισμών αγαθών-υπηρεσιών.
Η αξία του «χρήματος» μετράται σε μία άυλη μονάδα, το “acorn”, και αποκτά υλική μορφή σε επιταγές. Λειτουργούν στις Αγγλοσαξωνικές χώρες αλλά και ευρύτερα.
Στις ΗΠΑ, δημιουργήθηκαν και διαδόθηκαν με απίστευτη ταχύτητα τα χρονομεριστικά δολάρια (time-dollars). Είναι τοπικά νομίσματα, που επινοήθηκαν στη πόλη «Ιθάκη» της πολιτείας της Νέας Υόρκης, με την υποστήριξη του τοπικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και εκατοντάδων τοπικών επιχειρήσεων.
Ανάλογα εγχειρήματα τέλος, εδραιώνονται και πέραν του Ειρηνικού, στην Ιαπωνία. (Πηγή: εφημερίδα Α1)
Ποια είναι τα αποτελέσματα;
Η δημιουργία ενός δικτύου γύρω από ένα τοπικό νόμισμα μπορεί:
- Να ενισχύσει ένα σημαντικό μέρος των τοπικών επιχειρήσεων και παραγωγών: καταστήματα στο κέντρο της πόλης ή των χωριών, τη γεωργία, τις ενώσεις και τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις, κλπ. Το τοπικό νόμισμα ενισχύει όλους αυτούς γιατί αποκτούν νέους πελάτες μέσω του δικτύου αυτού και σφυρηλατεί στενότερους δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ τους.
- Να ενισχύσει την προστασία του περιβάλλοντος. Η τοπικοποίηση της οικονομίας βοηθά στην συνειδητοποίηση της προστασίας του τόπου μας μέσω της συλλογικής συνείδησης. Συνήθως οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε ένα τέτοιο δίκτυο έχουν όρους για σωστές πρακτικές που δεν βλάπτουν την περιοχή. Ελέγχονται για τις περιβαλλοντικές πρακτικές τους και τα απόβλητά τους μπορούν να αποφέρουν περεταίρω κέρδος.
- Να ενισχύσει την προβολή του παραδοσιακού χαρακτήρα κάθε περιοχής.
- Να καταπολεμήσει την ανεργία. Ενισχύοντας τις τοπικές επιχειρήσεις να μείνουν στον τόπο τους, διατηρούνται και ανοίγουν θέσεις εργασίας για τον τοπικό πληθυσμό που υπό άλλες συνθήκες αναγκάζεται να φύγει για μεγάλα αστικά κέντρα ή και άλλη χώρα. Τοπικοποίηση της οικονομίας σημαίνει ενίσχυση των τοπικών θέσεων εργασίας.
- Να δημιουργήσει κοινωνικούς δεσμούς. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε ένα τοπικό δίκτυο έχουν κοινά συμφέροντα μεταξύ τους, αλλά και με την κοινωνία. Στην περίπτωση μάλιστα του γαλλικού "SOL Violette" οι επιχειρήσεις και οι παραγωγοί, μοίραζαν νομίσματα σε γειτονιές με υψηλή ανεργία, κίνηση που είχε μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνική ένταξη και συνοχή.
- Να προωθήσει τις τοπικές επενδύσεις και όχι την κερδοσκοπία από την τοπική κοινωνία. Τα κεφάλαια που κινούνται και κατατίθενται σε τοπικό νόμισμα μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη κοινά χρήσιμων έργων τοπικής ανάπτυξης, του περιβάλλοντος ή νέων επιχειρήσεων, μέσω ενός χρηματοπιστωτικού ιδρύματος τοπικής αλληλεγγύης. Στην περίπτωση του Chiemgauer της Γερμανίας, το μικρό ποσοστό που κρατείται από την αλλαγή τοπικού νομίσματος προς Ευρώ, πηγαίνει για την ενίσχυση του πολιτισμού στην περιοχή.
 |
| Γαλλικό SOL Violette. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου