Μεταξύ των αρχαίων Μύθων πρωτεύουσα θέση κατέχουν τα αθάνατα Ομηρικά Έπη, οι υψηλότερες ποιητικές συνθέσεις όλων των εποχών. Κατά πόσο όμως γνωρίζουμε τα έργα αυτά; Πόσες και ποιές είναι άραγε οι ανεξερεύνητες πτυχές και τα κρυμμένα νοήματά τους; Μήπως οι αρχαίοι σοφοί είχαν σημαντικούς λόγους να τονίζουν ομόφωνα ότι εκτός από κορυφαίος ποιητής ο Όμηρος υπήρξε και δάσκαλος σοφότατος που δίδαξε διά ποιητικών αλληγοριών περί του παντός;
Στο ερώτημα δεν χωράει αμφιβολία: το πλουσιότατο περιεχόμενο των έργων του Ομήρου εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τα όρια της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της μιμητικής αναπαράστασης. Εξ ου και το πώς ερμηνεύτηκε ο Ποιητής από τους μεταγενέστερούς του:
Μυσταγωγός κατά τους Πυθαγόρειους, φυσικός φιλόσοφος κατά τους Αναξαγόρειους, εισηγητής κοσμολογικών δογμάτων κατά τον Δημόκριτο, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, δεινός θεολόγος και φιλόσοφος κατά τους Στωικούς και τους Νεοπλατωνικούς, γεωγράφος και αστρονόμος κατά τον Ίππαρχο, τον Στράβωνα και τους φιλολόγους της Περγάμου, αστρολόγος κατά τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο και τον Πορφύριο, σοφός πανεπιστήμων κατά τον Πλίνιο, τον Ηράκλειτο τον μεταγενέστερο και τον Πλούταρχο, στρατηγικός αναλυτής, ιστορικός, ρητοροδιδάσκαλος, ιατρός, φαρμακολόγος και ειδήμων στα περί μηχανικής υλικών και τεχνολογίας! Ένας αληθινός homo universalis!
Παρότι όμως άπαντες αναγνώρισαν στα Έπη ένα πλήθος φανερών και κρυμμένων νοημάτων -κυρίως γύρω από την φυσική επιστήμη, την θεολογία και την ηθική φιλοσοφία- εκείνα καθιερώθηκαν στη συλλογική συνείδηση αιώνων ως κείμενα τέλεια μεν από καλλιτεχνικής άποψης αλλά αμιγώς ψυχαγωγικά ως προς το περιεχόμενο και διδακτικά μόνο κατ’ επιφανειακό τρόπο.
Η γενικότερη παραγνώριση του αλληγορικού πνεύματος της αρχαίας ποίησης -από την εποχή των Αλεξανδρινών γραμματικών μέχρι και σήμερα- αποτελεί ένα εκ των μεγαλύτερων λαθών της φιλολογικής κριτικής, αδικία που φαίνεται ευτυχώς να αποκαθίσταται κατά τις τελευταίες δεκαετίες χάρη στις διαφωτιστικές μελέτες κλασικιστών όπως ο Robert Lamberton και ο Peter Struck, αλλά και λόγω της ανακάλυψης και ερμηνείας του περίφημου “Παπύρου των Δερβενίων”.
Ακριβώς σε αυτό το κομμάτι -στην αλληγορική ερμηνεία των Επών- επικεντρώνεται η παρούσα μελέτη, δίνοντας έμφαση στην πιο παραγνωρισμένη, ίσως, διάστασή τους: περί φυσικών και ηθικών νόμων, περί αστρολογίας, εσωτερικής φιλοσοφίας και μεταφυσικής, αναλύοντας την Ομηρική διδασκαλία περί των ζωδιακών και πλανητικών αρχετύπων, περί των θεοτήτων, περί της ψυχής, περί των ονείρων, περί μαντικής και συγχρονικότητας, περί Άδου και περί μετενσάρκωσης.
Και έχοντας σαν βάση την ακλόνητη βεβαιότητα ότι ο ποιητικός λόγος του Ομήρου δεν αποτέλεσε παρά το ωραιότατο ένδυμα, το κρυπτικό μέσο που εξυπηρέτησε το σκοπό της ολιστικής του διδασκαλίας. Ότι τα έργα του αποτέλεσαν την σημαντικότερη μαρτυρία περί των αιωνίων γνώσεων για τον κόσμο και τον άνθρωπο, μία άφθαρτη πνευματική κιβωτό στην οποία συγκεντρώθηκε και διασώθηκε ένα σημαντικό μέρος της αρχαίας επιστημονικής γνώσης και εσωτερικής σοφίας. Και ότι όσο αληθινή τελικά αποδείχτηκε η ιστορική Τροία -δικαιώνοντας τους αρχαίους ιστορικούς και σε πείσμα των συγχρόνων που για αιώνες την θεωρούσαν φανταστική επινόηση- άλλο τόσο αληθινή είναι και η νοητή, ιδεατή Τροία, το ιερό πεδίο των υπέρλαμπρων αρχετύπων και των αμέτρητων εσωτερικών διδασκαλιών.
Με τη διαφορά ότι ο κόσμος αυτός δεν είναι ένας σωρός πλέον από ερείπια αλλά κόσμος διαχρονικού μεγαλείου και παντοτινής πνευματικής αξίας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου