200 χρόνια από τη γέννηση του Βάγκνερ

Τα έργα του ανήκουν στα σημαντικότερα του είδους. Η προσωπικότητα όμως του συνθέτη Ρίχαρντ Βάγκνερ, εξακολουθεί ακόμα και σήμερα, 200 χρόνια μετά τη γέννηση του στις 22 Μαΐου του 1813 στη Λειψία, να προκαλεί ερωτήματα.

Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ ήταν ένας από τους λίγους συνθέτες στην ιστορία της μουσικής με τόσο ισχυρή επιρροή στους συγχρόνους και ιδίως τους μεταγενέστερους μουσουργούς. Η υστερορομαντική μουσική του δεν αφήνει αδιάφορο τον ακροατή, είτε είναι, αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε, γνώστης, είτε όχι. Η μουσική προκαλεί. Ανεξάρτητα από το αν ο ακροατής έχει το αίσθημα της αποδοχής ή της απόρριψης.

Στην περίπτωση του Βάγκνερ μπορούμε να μιλάμε χωρίς να καταφεύγουμε στα τετριμμένα, για μουσικό κόσμο. Ας μην ξεχνάμε ότι θεωρείται ο εμπνευστής του Gesamtkunstwerk, του συνολικού έργου τέχνης, στο οποίο συνδυάζονται με αρμονικό τρόπο, η ποίηση, η μουσική και η πλοκή.  «Μουσικά δράματα», όπως τα ονόμαζε, και για τα οποία ανέπτυξε μία ολοκληρωμένη φιλοσοφική και αισθητική θεωρία, μέσα από το συγγραφικό του έργο. Μείζον έργο του, η τετραλογία Το δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν, βασισμένη σε μεσαιωνικούς σκανδιναβικούς θρύλους.

Στόχος του Γερμανού συνθέτη ήταν να περιγράψει την ουσία της ανθρώπινης φύσης. Σε συνέντευξή της στην DW η δισέγγονη του Βάγκνερ και σκηνοθέτις Κατερίνα Βάγκνερ επισημαίνει ότι «στα έργα του συναντούμε τα θεμελιώδη στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης και βασικά συναισθήματα όπως τη ζήλια, τον έρωτα και το μίσος. Πρόκειται για στοιχεία πάντα επίκαιρα».

Επανάσταση στη ζωή και την τέχνη

Ήδη από πολύ νωρίς στόχος του Ρίχαρντ Βάγκνερ ήταν μια επανάσταση στο θέατρο και την όπερα, στόχους του οποίους εν πολλοίς πέτυχε και με το παραπάνω. Ίσως δεν ήταν τυχαίο ότι και ο ίδιος «ενεπλάκη» σε μια πραγματική επανάσταση. Ήταν 1849 όταν συμμετείχε στη Δρέσδη στην «εξέγερση του Μαΐου». Οι αρχές μάλιστα τον επικήρυξαν και έτσι ο Βάγκνερ έζησε για τα επόμενα χρόνια στο εξωτερικό.

Το 1864 ο Ρίχαρντ Βάγκνερ επιστρέφει στην Γερμανία σε άθλια οικονομική κατάσταση. Λέγεται μάλιστα ότι βρίσκονταν λίγο πριν την αυτοκτονία. Ήταν η στιγμή, που όπως και στο θέατρο, έκανε την εμφάνισή του ο από μηχανής θεός. Ο Λουδοβίκος ο δεύτερος της Βαυαρίας στήριξε οικονομικά τον Βάγκνερ μέχρι το τέλος της ζωής του συνθέτη στη Βενετία στις 13 Φεβρουαρίου του 1883. Ο Λουδοβίκος, μεγάλος φίλος της μουσικής του Βάγκνερ, αλλά και της γερμανικής μυθολογίας, βοήθησε τον Βάγκνερ να χτίσει ένα θέατρο στην μικρή πόλη του Μπαϊρόιντ, όπως ακριβώς το είχε φανταστεί ο μουσουργός: ως ναό της μουσικής.

Πηγή: skai.gr | sansimera.gr | dw.de

To θέατρο στο Μπαϊρόιντ, όπου κάθε χρόνο πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Βάγκνερ