Χρήσιμες συμβουλές για την εγκατάσταση ενός αστικού λαχανόκηπου

Το ενδιαφέρον του αστικού πληθυσμού για τη δημιουργία ενός λαχανόκηπου είναι ολοένα αυξανόμενο, ιδιαίτερα μετά την επιδείνωση της ύφεσης και τις περικοπές των περισσοτέρων εισοδημάτων. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί πολλές περιπτώσεις κήπων όπου ο χλοοτάπητας αντικαθίσταται σταδιακά με μποστάνια και παρτέρια γεμάτα λαχανικά και αρωματικά φυτά. Πέρα από την ανάγκη για φθηνότερα τρόφιμα, ο αστικός λαχανόκηπος προσφέρει τη δυνατότητα ποιοτικής αναβάθμισης της καθημερινότητάς μας, αφού έχει αποδειχθεί ότι η ενασχόληση με τις εργασίες στον κήπο αποτελεί μια καλή άσκηση για όλες τις ηλικίες, βοηθά στη βελτίωση της ψυχικής ισορροπίας, καταπολεμά το άγχος και τέλος μας προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας και την ικανοποίηση να γευόμαστε τρόφιμα από τα χέρια μας.

Στον καιρό της κρίσης

Ένας μικρός λαχανόκηπος σίγουρα μπορεί να προσφέρει μια σημαντική ποσότητα λαχανικών αλλά σπάνια θα μπορέσει να καλύψει πλήρως το σύνολο των αναγκών σε λαχανικά μιας μέσης οικογένειας. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμος κήπος αλλά μόνο γλάστρες και ζαρντινιέρες, οι παραγόμενες ποσότητες είναι ακόμα μικρότερες και ο οικογενειακός προϋπολογισμός θα πρέπει να βασιστεί ακόμα λιγότερο σε αυτές. Σε αυτή την παρουσίαση θα ασχοληθούμε με την πρώτη περίπτωση (δηλαδή για τα σπίτια που διαθέτουν κήπο ή που μπορούν να χρησιμοποιήσουν κάποιο ελεύθερο κομμάτι γης) αν και οι συμβουλές που θα δοθούν μπορούν να φανούν χρήσιμες και σε όσους διαθέτουν γλάστρες ή ζαρντινιέρες με λαχανικά.

Αστικός κοινοτικός λαχανόκηπος στου Ψυρή.

Επιλογή της θέσης

Αρχικές εργασίες

Στην περίπτωση που ο χώρος που διαθέτουμε είναι μεγάλος και μπορούμε να επιλέξουμε τη θέση εγκατάστασης του λαχανόκηπου, τα βασικά κριτήρια επιλογής είναι τα παρακάτω:

• Ηλιοφάνεια. Προτιμούμε τις ηλιόλουστες θέσεις. Εάν η ηλιακή ακτινοβολία παρεμποδίζεται από τα κλαδιά δέντρων που βρίσκονται στον κήπο καλό είναι να προχωρήσουμε σε κλάδεμα των πιο «ενοχλητικών» κλαδιών.
• Προσανατολισμός. Ο ιδανικότερος προσανατολισμός είναι ο ανατολικός ή ο δυτικός, ώστε να αποφύγουμε την επίδραση των ψυχρών βορίων και των ξηρών νοτίων ανέμων.Εφόσον ο προσανατολισμός μας δεν είναι ο ιδανικός μπορούμε να περιορίσουμε την επίδραση των ανέμων με ένα συμπαγήφράχτη (ή μια σειράψηλών θάμνων με πυκνόφύλλωμα).
• Ανάγλυφο. Ο λαχανόκηπός μας πρέπει να είναι σχεδόν επίπεδος, με μια μικρή κλίση για την καλύτερη απορροή του νερού των αρδεύσεων και των βροχών. Αν το οικόπεδο έχει σημαντική κλίση είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε στη διαμόρφωση αναβαθμίδων (πεζούλια). Στην αντίθετη περίπτωση οι βροχές, το νερό της άρδευσης και ο άνεμος θα παρασύρουν πολύ γρήγορα το γόνιμο επιφανειακό έδαφος του κήπου μας.
• Απουσία δυσεξόντωτων πολυετών ζιζανίων. Καλό είναι να μην προχωρήσουμε στην καλλιέργεια λαχανικών στην περίπτωση που το έδαφός μας βρίθει πολυετών ζιζανίων (π.χ. αγριάδα, κύπερη, βέλιουρας) καθώς η αντιμετώπισή τους είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Καθαρισμός του χώρου

Προμήθεια εξοπλισμού

Αρχικά πρέπει να καθαριστεί ο χώρος και να απομακρυνθούν όλες οι ξένες ή μη επιθυμητές ύλες (πέτρες, σκουπίδια, ρίζες πολυετών ζιζανίων). Ακολούθως θα πρέπει να προμηθευθούμε τον κατάλληλο εξοπλισμό ώστε η προσπάθειά μας να είναι όσο το δυνατόν πιο επαγγελματική και οργανωμένη. Ένας τυπικός εξοπλισμός αποτελείται από:

• Σύστημα άρδευσης με ικανό αριθμό παροχών (βρύσες) και τα κατάλληλα μέσα (λάστιχα ή σωλήνες γιαστάγδην άρδευση).
• Κλαδευτήρι
• Πριόνι
• Τσουγκράνα
• Καρότσι
• Σκαλιστήρι
• Πατόφτυαρο
• Φτυάρι
• Τσάπα
• Ψεκαστήρας
• Μικρή Φρέζα (χειροκίνητη)
• Μεσινέζα (χορτοκοπτικό)

Υπενθυμίζεται ότι στην περίπτωση που διαθέτουμε κατοικίδια, ο λαχανόκηπος θα πρέπει να περιφραχθεί γιατι σε διαφορετική περίπτωση τα καθ’όλα χαριτωμένα παιχνίδια τους θα τον καταστρέψουν.

Κατεργασία του εδάφους

Είναι σημαντικό το έδαφος μας να έχει κατεργαστεί καταλλήλως πριν προβούμε στην καλλιέργεια του λαχανόκηπου καθώς στην αντίθετη περίπτωση δεν θα μπορέσει να γίνει είτε επιτυχημένη σπορά ή εγκατάσταση του σποροφύτου στην τελική θέση. Το πιο χρήσιμο εργαλείο για την κατεργασία του εδάφους σε έναν αστικό λαχανόκηπο είναι η φρέζα μετά τη χρήση της οποίας το έδαφος έχει συνήθως τις ιδιότητες που χρειαζόμαστε. Ακολούθως, το έδαφος ισοπεδώνεται με τη χρήση της τσουγκράνας και έπειτα ανοίγονται τα αυλάκια ή δημιουργούνται τα σαμάρια (π.χ. για την πατάτα) με τη χρήση τσάπας.

Πολλαπλασιαστικό υλικό

Εγκατάσταση φυτών

Το πολλαπλασιαστικό υλικό για την εγκατάσταση του λαχανόκηπού μας μπορούμε να το προμηθευθούμε από ένα κατάστημα γεωργικών εφοδίων, το οποίο θα πρέπει να είναι της εμπιστοσύνης μας, καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός φυτών στο εμπόριο που είτε είναι μολυσμένα με ιώσεις είτε γενικά δεν ανταποκρίνονται στα χαρακτηριστικά που αναφέρο νται στην ετικέτα. Είναι σαφώς προτιμότερη η χρήση σποροφύτων καθώς μπορούν να εγκατασταθούν καλύτερα, να ανταγωνιστούν καλύτερα τα ζιζάνια και έχουν ξεπεράσει τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης που τα φυτά είναι πολύ ευπαθή σε διάφορες προσβολές (κυρίως μυκητολογικές). Το μειονέκτημα της χρήσης των σποροφύτων είναι το αυξημένο κόστος τους σε σχέση με τους σπόρους.

Σπόροι

Υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι σποράς:

• Η σπορά στα πεταχτά οπότε και σπέρνουμε το σπόρο επί της γραμμής χωρίς να δίνουμε σημασία στις αποστάσεις φύτευσης. Αφού φυτρώσουν προχωρούμε σε κατάλληλο αραίωμα ώστε να δοθείσε κάθεφυτό ο αναγκαίος ζωτικός χώρος για να αναπτυχθεί ομαλά και να φτάσει σε παραγωγή. Στην περίπτωση που ο σπόρος είναι πολύ «ψιλός» μια καλή λύση είναι η χρήση μιας αλατιέρας η οποία δεν επιτρέπει να πέσει τόσο πολύς σπόρος όσος θα έπεφτε από το χέρι μας.
• Η σπορά κατά θέση, όπου σε κάθε θέση τοποθετούμε 2-3 σπόρους με τελικόστόχο να παραμείνει (με αραίωμα) μόνο ένα φυτό ανά θέση.

Το βάθος σποράς συνήθως αναφέρεται στις συσκευασίες των σπόρων του εμπορίου, αλλά εμπειρικά προτείνεται οι σπόροι να τοποθετούνται στο τριπλάσιο της μέγιστης διάστασής τους. Για παράδειγμα αν η μέγιστη διάσταση (π.χ. διάμετρος) ενός σπόρου είναι 2 εκ. τότε η σπορά του καλό είναι να γίνεται στα 6 εκ. Ο παραπάνω κανόνας δεν ισχύει για τους βολβούς ή τους κονδύλους οι οποίοι πρέπει να τοποθετούνται κοντά στην επιφάνεια του εδάφους. Οι σπόροι ακολούθως καλύπτονται με χώμα το οποίο και πιέζεται ελαφρώς ώστε να έρθει σε επαφή με το σπόρο.

Μετά την ολοκλήρωση της σποράς ακολουθεί άρδευση για να ενυδατωθεί ο σπόρος και να δοθεί το έναυσμα για το φύτρωμά του. Στην αρχή οι αρδεύσεις καλό είναι να είναι πολύ συχνές (ακόμη και καθημερινές), με μικρές ποσότητες νερού, ενώ είναι σημαντικό η ορμή τους να είναι μικρή (στην περίπτωση που δεν έχουμε επιλέξει τη στάγδην άρδευση) ώστε να μην παρασύρονται οι σπόροι.

Σπορόφυτα

Τα σπορόφυτα πωλούνται σε μικρά γλαστράκια τα από τα οποία πρέπει να βγουν και να τοποθετηθούν στην τελική θέση στον κήπο μας. Η τελική θέση διαμορφώνεται από εμάς με τη χρήση της τσάπας και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να μην τα τοποθετήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος (από αυτό που μας υποδεικνύει το γλαστράκι) γιατι μπορεί να υπάρξει σημαντικό πρόβλημα στην ανάπτυξή τους. Αμέσως μετά τοποθετούμε λίγο χώμα γύρω από τη βάση του κάθε φυτού και πιέζουμε ελαφρά για να έρθουν σε καλύτερη επαφή οι ρίζες με το έδαφος.

Πότε θα καλλιεργήσουμε κάθε λαχανικό;

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται τα κυριότερα είδη λαχανικών καθώς και η καταλληλότερη περίοδος για να προχωρήσουμε στην καλλιέργειά τους, καθώς και οι ενδεικτικοί μήνες συγκομιδής τους.

Αμειψισπορά

Η αμειψισπορά αποτελεί μια αναγκαία γεωργική πρακτική που αντιμετωπίζει τα προβλήματα που δημιουργεί η μονοκαλλιέργεια σε ένα χωράφι (αλλά και σε ένα λαχανόκηπο). Τα κυριότερα προβλήματα είναι η αυξημένη παρουσία των εχθρών και των ασθενειών που πλήττουν τη συγκεκριμένη καλλιέργεια και η μείωση των επιπέδων των θρεπτικών στοιχείων που είναι πιο αναγκαία για την καλλιέργεια. Η αμειψισπορά αντιμετωπίζει το πρόβλημα με την εναλλαγή καλλιεργειών που δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια και την χρήση της αγρανάπαυσης για μικρό χρονικό διάστημα (περίπου μια περίοδο κάθε 4 χρόνια) για να «ξεκουραστεί» το χωράφι.

Ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος να εφαρμο στεί η αμειψισπορά και ταυτόχρονα να μην μας λείψει κάτι από το πιάτο μας, είναι να χωρίσουμε το λαχανόκηπο σε τόσα τμήματα όσες και οι οικογένειες των φυτών που θέλουμε κατ’έτος να χρησιμοποιήσουμε. Η οικογένεια του καλλιεργούμενου είδους θα εναλλάσσεται ανά περίοδο σε κάθε τμήμα. Οι κυριότερες οικογένειες των καλλιεργούμενων λαχανικών είναι:

• Λιριίδες: Κρεμμύδι (Ξερό ή Φρέσκο), Σκόρδο, Πράσο.
• Σταυρανθή: Λάχανο, Λαχανάκι Βρυξελλών, Κουνουπίδι, Μπρόκολο, Ραπανάκι.
• Ψυχανθή: Φασόλια, Αμπελοφάσουλα, Κουκιά.
• Χηνοποδιώδη: Παντζάρι, Σέσκουλο, Σπανάκι.
• Σολανώδη: Τομάτα, Πιπεριά, Μελιτζάνα, Πατάτα.
• Κολοκυνθοειδή: Πεπόνι, Καρπούζι, Αγγούρι, Κολοκύθι.
• Σύνθετα: Αγκινάρα, Αντίδι, Μαρούλι, Ραδίκι.
• Σκιαδανθή: Καρότο, Άνηθος, Μάραθος, Μαϊντανός, Σέλινο.

Καλλιεργητικές φροντίδες

Λίπανση

Αν στον κήπο μας εγκαθίσταται για πρώτη φορά λαχανόκηπος θα πρέπει να προηγηθεί μια απλή εδαφολογική ανάλυση (μπορούμε να απευθυνθούμε σε κατάλληλα ιδιωτικά εργαστήρια) η οποία θα μας δείξει τις βασικές ιδιότητες του εδάφους μας και θα αναδείξει τις αδυναμίες του. Καλό είναι να γνωρίζουμε ότι οι κήποι των νεόδμητων οικοδομών έχουν σχετικά άγονο χώμα αφού αυτό προέρχεται κυρίως από την εκσκαφή των θεμελίων.

Ανάλογα με τα αποτελέσματα της εδαφολογικής μελέτης θα πρέπει να προχωρήσουμε στη βασική λίπανση πριν τη σπορά ή τη φύτευση των λαχανικών μας. Σε πολλές περιπτώσεις το βασικό λίπασμα ενσωματώνεται στο κάτω τμήμα της σποροκλίνης, προστίθεται λίγο χώμα και από πάνω σπέρνονται οι σπόροι. Σε πολλές περιπτώσεις και ανάλογα με το είδος του λαχανικού που καλλιεργούμε θα χρειαστεί να προβούμε σε επιφανειακή λίπανση κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, ώστε να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες του φυτού. Η εφαρμογή της μπορεί να γίνει είτε χύδην είτε διαφυλλικά (τα λιπάσματα αυτά είναι λίγο ακριβότερα άλλα απορροφώνται καλύτερα από τα φυτά). Η επιφανειακή λίπανση καλό είναι να συνοδεύεται με άρδευση για την καλύτερη αφομοίωση των στοιχείων και για να αποφευχθεί ο κίνδυνος «καψίματος» των φυτών μας από το λίπασμα. Η σύσταση για το είδος και την ποσότητα της λίπανσης (βασική και επιφανειακή) θα πρέπει να γίνεται από έναν γεωπόνο (πιθανόν τον κάτοχο της επιχείρησης από την οποία θα προμηθευτούμε και τα εφόδια για την καλλιέργεια), ο οποίος μπορεί να προτείνει το καταλληλότερο λίπασμα για την καλλιέργεια που μας ενδιαφέρει και για το συγκεκριμένο χωράφι.

Στην περίπτωση που κριθεί αναγκαία η χρήση της κοπριάς για να ενισχυθεί η οργανική ουσία του εδάφους θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και βέβαιοι οτι πρόκειται για κοπριά καλά «χωνεμένη». Δηλαδή να έχει παραμείνει τουλάχιστον ένα χρόνο σε επαφή με τον αέρα. Ανάλογα με τα αποτελέσματα της εδαφολογικής ανάλυσης και τις απαιτήσεις του φυτού πρέπει να χρησιμοποιήσουμε 30-60 κιλά κοπριά ανά 100 τ.μ. λαχανόκηπου. Η ενσωμάτωση της κοπριάς είναι πολύ σημαντική για την καλύτερη χρησιμοποίησή της από τα φυτά και μπορεί να γίνει μέσω σκαλισμάτων πριν τη φύτευση του λαχανόκηπου.

Για την ενίσχυση της οργανικής ουσίας του εδάφους πολλοί καλλιεργητές λαχανικών χρησιμοποιούν κομπόστ που πολλές φορές το φτιάχνουν μόνοι τους σε ειδικές συσκευές (κομποστοποιητές). Με αυτό τον τρόπο μπορούν να αξιοποιηθούν πολλά υλικά που υπό άλλες συνθήκες θα κατέληγαν στον κάδο απορριμμάτων. Τα κυριότερα υλικά που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για την παρασκευή του δικού μας κομπόστ είναι:

• Τσόφλια αυγών
• Ξερά φύλλα
• Αλεύρι και ρύζι
• Μπαγιάτικο ψωμί
• Καλά κομματιασμένα κλαδιά
• Φλούδες φρούτων και λαχανικών
• Κομμένο γκαζόν
• Κουκούτσια ελιών
• Αντίθετα, μερικά υλικά που δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν είναι:
• Πλαστικά και μέταλλα
• Τυπωμένα χαρτιά
• Υπολείμματα μαγειρεμένων φαγητών
• Λίπη και έλαια
• Ζωικά προϊόντα
• Περιττώματα οικιακών ζώων
• Τμήματ αφυτών που έχουν προσβληθεί από ασθένειες.

Άρδευση

Η άρδευση ενός λαχανόκηπου είναι απαραίτητη αλλά θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην φθάσουμε σε υπερβολές. Καλό είναι να γίνεται έλεγχος πριν από κάθε άρδευση για την υπάρχουσα υγρασία του εδάφους και να ακολουθούμε τις κατευθυντήριες γραμμές που θα μας δώσει ο σύμβουλος γεωπόνος με βάση τις καλλιέργειες, τις κλιματικές συνθήκες και το είδος του εδάφους του λαχανόκηπού μας. Σε γενικές γραμμές ένα αμμώδες (ελαφρύ) έδαφος θα πρέπει να ποτίζεται συχνότερα και λιγότερο, ενώ σε ένα αργιλώδες έδαφος τα ποτίσματα θα πρέπει να είναι πιο αραιά με μεγαλύτερες ποσότητες, ενώ χρειάζεται και η προσθήκη ελαφρόπετρας για τη βελτίωση της στράγγισης.

Είναι καλό να χρησιμοποιείται το νερό του δικτύου γιατί περιέχει (στις περισσότερες περιπτώσεις) καλύτερης ποιότητας νερό για την καλλιέργεια λαχανικών σε σχέση με τις ιδιωτικές γεωτρήσεις. Αν χρησιμοποιηθεί νερό γεώτρησης θα πρέπει να έχει προηγηθεί κατάλληλη ανάλυση η οποία θα δείχνει την περιεκτικότητά του σε άλατα, και να επιλεγεί το πότισμα με κατάκλιση. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η στάγδην άρδευση θεωρείται η πιο ενδεδειγμένη.

Ένα σύστημα στάγδην άρδευσης αποτελείται από ένα μαύρο λάστιχο διατομής 16-20 χιλιοστών, που συνδέεται με την παροχή νερού (βρύση). Υπάρχει η δυνατότητα να έχει ήδη ανοιγμένες οπές (συνήθως ανά 30 ή 50 εκ.) ή τις τρύπες να τις ανοίγει ο χρήστης κατά τη θέλησή του. Στη βρύση μπορεί να προσαρμοστεί κατάλληλος προγραμματιστής μέσω του οποίου καθορίζεται η διάρκεια και η συχνότητα των αρδεύσεων. Το πρόγραμμα άρδευσης θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του φυτού και στην εποχή του χρόνου. Καλό είναι να αποφεύγεται το πότισμα τις ώρες με υψηλή ηλιοφάνεια καθώς θα έχουμε μια μεγάλη απώλεια νερού λόγω εξάτμισης. Αντίστοιχα, δεν είναι καλό να ποτίζουμε τη νύχτα γιατι η περίσσεια υγρασίας μπορεί να δημιουργήσει κατάλληλες συνθήκες για αυξημένο κίνδυνο μυκητολογικών και εντομολογικών προσβολών Τέλος, θα πρέπει να γίνεται συχνός έλεγχος για την περίπτωση στην οποία κάποιος σταλάκτης έχει καταστραφεί ή έχει βουλώσει.

Ζιζανιοκτονία

Η αντιμετώπιση των ζιζανίων (αγριόχορτων) είναι απολύτως απαραίτητη στην καλλιέργεια λαχανικών ειδικά όταν προτιμηθεί η σπορά σπόρων από τη μεταφύτευση φυταρίων. Αν αναπτυχθούν σημαντικοί αριθμοί ζιζανίων, αυτά που φυτρώνουν επί της γραμμής της καλλιέργειας μπορούν να καταπολεμηθούν με βοτάνισμα (αφαίρεση με το χέρι), ενώ αυτά που φυτρώνουν μεταξύ των γραμμών με σκάλισμα. Τονίζεται ότι ενώ τα σκαλίσματα είναι πολύ αποτελεσματικά (ιδιαίτερα σε μικρούς λαχανόκηπους), προϋποθέτουν μια υπεύθυνη και επίπονη προσωπική εργασία.

Υποστήριξη φυτών

Κλάδεμα

Εφόσον επιλέξουμε φυτά τα οποία είναι αναρριχώμενα (π.χ. τομάτες ή φασόλια) θα πρέπει να προχωρήσουμε στη στήριξή τους μέσω της χρήσης καλαμιών ή ξύλινων στύλων. Υπάρχουν πολλοί τρόποι τοποθέτησης των καλαμιών, αλλά σε έναν άνθρωπο που πρώτη φορά ασχολείται με την καλλιέργεια λαχανικών προτείνεται να χρησιμοποιήσει τους πιο απλούς τρόπους και σιγά σιγά να πειραματίζεται με τους πιο περίπλοκους. Θα πρέπει να επισημανθεί οτι το δέσιμο των φυτών στα καλάμια δεν πρέπει να γίνεται με σχοινί καθώς αυτό μπορεί να πληγώσει το φυτό και να μην επιτρέψει την ελεύθερη ανάπτυξή του. Αντίθετα, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ειδική ελαστική ταινία την οποία μπορεί να προμηθευθεί ο ενδιαφερόμενος από τα περισσότερα καταστήματα γεωργικών εφοδίων.

Σε μερικά λαχανικά (π.χ. τομάτα, πεπόνι) πολλές φορές είναι απαραίτητο το κλάδεμα (ή το κορυφολόγημα) για περιορισμό της βλαστικής ανάπτυξης προς όφελος της παραγωγής.

Αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών

Τα λαχανικά αποτελούν μια τεράστια ομάδα φυτών που προσβάλλονται από έναν πολύ μεγάλο αριθμό εχθρών και ασθενειών που δεν μπορούν να καλυφθούν επαρκώς στα πλαίσια αυτού του άρθρου. Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν δύο τρόποι αντιμετώπισής τους. Ο ένας στηρίζεται στους κανόνες της βιολογικής γεωργίας και ο δεύτερος στην υιοθέτηση των κανόνων της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης. Από τη στήλη αυτή προτείνεται ανεπιφύλακτα η Ολοκληρωμένη Διαχείριση εφόσον η καλλιέργεια του λαχανόκηπου στοχεύει στην κάλυψη τμήματος των οικογενειακών αναγκών και στην εξοικονόμηση χρημάτων που μπορούν να διατεθούν υπέρ άλλων αναγκών του οικογενειακού προϋπολογισμού. Στην περίπτωση όμως που πρόκειται για μια καλλιέργεια «χόμπι», αυτή θα μπορούσε να είναι αποκλειστικά βιολογική από τη στιγμή που ο καλλιεργητής είναι διατεθειμένος να πάρει το ρίσκο μιας ολοκληρωτικής καταστροφής της παραγωγής του από έναν εχθρό ή ένα παθογόνο που δεν θα μπορέσει να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά.

Αν τελικά ο ενδιαφερόμενος επιλέξει την Ολοκληρωμένη Διαχείριση, θα πρέπει να απευθυνθεί στο γεωπόνο του καταστήματος από το οποίο θα έχει προμηθευθεί το πολλαπλασιαστικό υλικό για εξειδικευμένες συμβουλές πάνω στο φυτό που τον ενδιαφέρει και στον οποίο μπορεί και πρέπει να στέλνει συχνά «ύποπτα» φυτικά δείγματα ώστε να ληφθούν έγκαιρα μέτρα για την αντιμετώπιση κάποιου εχθρού ή παθογόνου.

Συγκομιδή - Συντήρηση

Τα λαχανικά στην πλειοψηφία τους καλλιεργούνται σε έναν αστικό λαχανόκηπο με στόχο να καταναλωθούν φρέσκα. Παρ’όλα αυτά υπάρχουν δύο διαδεδομένοι μέθοδοι συντήρησής τους στο σπίτι. Η πρώτη είναι η αποξήρανση, η οποία χρησιμοποιείται συνήθως στα αρωματικά φυτά του λαχανόκηπου. Για παράδειγμα από λίγα μόλις φυτά δυόσμου θα έχουμε μια πολύ μεγάλη παραγωγή αρωματικών φύλλων που θα υπερβαίνει τις ανάγκες ενός τυπικού νοικοκυριού. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να κόβουμε την πλειοψηφία των καλά σχηματισμένων φύλλων, να τα τοποθετήσουμε σε ένα μικρό σκεύος (π.χ. ταψί) και να τα αφήσουμε να ξηραθούν για λίγες μέρες σε θερμοκρασία δωματίου. Εναλλακτικά η αποξήρανση μπορεί να γίνει ταχύτερα με την έκθεσή τους στον ήλιο ή ακόμη και με την τοποθέτησή τους εντός του φούρνου σε χαμηλή θερμοκρασία για λίγη ώρα. Στη συνέχεια τα φύλλα θρυμματίζονται και μπορούν να αποτελέσουν ένα νόστιμο και υγιές καρύκευμα για τα φαγητά μας.

Η δεύτερη μέθοδος είναι η κατάψυξη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα περισσότερα λαχανικά τα οποία με αυτό τον τρόπο διατηρούν σε σημαντικό βαθμό τόσο τα θρεπτικά τους στοιχεία όσο και τη γεύση τους. Για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα προτείνεται πριν την κατάψυξη να τα ζεματίζουμε (σε νερό ή σε ατμό), έπειτα να τα βρέχουμε με λίγο κρύο νερό και αφού αφεθούν να στεγνώσουν καλά, να τα καταψύχουμε. Με αυτό τον τρόπο διατηρούνται καλύτερα τα οργανοληπτικά τους χαρακτηριστικά.

Κοινοτικός κήπος στην Αμερική.

Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

• Πώς να ξεκινήσετε ένα κοινοτικό λαχανόκηπο. | CityFarmer.gr
• Ντοκιμαντέρ για την αστική γεωργία στην Αμερική. To “Growing Cities” είναι ένα ντοκιμαντέρ που εξετάζει το ρόλο της αστικής γεωργίας στην Αμερική και αναζητά το πως αυτή έχει τη δύναμη να αναζωογονήσει τις πόλεις μας και να αλλάξει τον τρόπο που τρώμε. Η ταινία θα κυκλοφορήσει στο τέλος του 2012. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ταινίας www.growingcitiesmovie.com.
• Τι είναι οι κοινοτικοί κήποι.
• Community Garden Coalition.
• Worldwide Permaculture Network.
• Katlaaed community garden. Ταλίν Εσθονίας (Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 2011). Κοντά στην Παλιά Πόλη του Ταλίν ξεκίνησε από το Μάιο του 2011 η δημιουργία του Katlaaed. Πρόκειται για έναν κοινοτικό κήπο που εκτείνεται πάνω σε πρώην σκουπιδότοπο και χώρο διαμονής αστέγων, ιδιοκτησία της υπηρεσίας θέρμανσης του Ταλίν. Με την παρέμβαση εθελοντών ο χώρος αυτός έγινε ο πρώτος κοινοτικός κήπος της χώρας, ο οποίος προορίζεται ως ο κήπος-πρότυπο για τους επόμενους από την οργάνωση που βρίσκεται πίσω από το εγχείρημα τη ΜΚΟ Linnaaed. Ο κήπος είναι ανοικτός για το κοινό, θα φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και θεματικά σεμινάρια, ενώ επαγγελματίες θα δίνουν συμβουλές για τη φύτευση, την καλλιέργεια, τη συγκομιδή, ακόμα και το μαγείρεμα των προϊόντων.
• Allotments (Βρεττανία).
• Allotments history.
• Allotment gardening.
• Ομοσπονδία Αστικών Κτημάτων και Κοινοτικών Κήπων (FCFCG).
• Αμερικανική Ένωση Κοινοτικής Κηπευτικής (ACGA)